THUYẾT QUÁI

Nhân Tử Nguyễn Văn Thọ & Huyền Linh Yến Lê

» Dịch Kinh Đại Toàn » chương 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

CHƯƠNG V

(Chương V gồm 2 Tiết)

Hậu Thiên Bát quái

Tiết 1.

帝出乎震. 齊乎巽. 相見乎離. 致役乎坤. 說言乎兌. 戰乎乾.

勞乎坎. 成言乎艮.

Đế xuất hồ Chấn. Tề hồ Tốn. Tương kiến hồ Ly. Trí dịch hồ Khôn. Duyệt ngôn hồ Đoài. Chiến hồ Kiền. Lao hồ Khảm. Thành ngôn hồ Cấn.

Dịch:

Trời từ cung Chấn ngự ra,

Làm cho vạn vật điều hòa: Tốn cung.

Ly cung: vạn vật tương phùng,

Khôn, làm nên việc vô chừng lớn lao.

Đoài cung vui vẻ xiết bao,

Kiền cung, đấu chiến, tiêu hao công trình.

Khảm cung, vất vả, điêu linh,

Đến nơi cung Cấn, hoàn thành công lao.

Tiết 2.

萬物出乎震. 震. 東方也. 齊乎巽. 巽.東南也. 齊也者. 言萬物

之潔齊也. 離也者. 明也. 萬物皆相見. 南方之卦也. 聖人南面

而聽天下. 嚮明而治. 蓋取諸此也. 坤也者. 地也. 萬物皆致養

焉. 故曰. 致役乎坤. 兌. 正秋也. 萬物之所說也. 故曰. 說言乎兌.

戰乎乾. 乾. 西北之卦也. 言陰陽相薄也. 坎者水也. 正北方之

卦也. 勞卦也. 萬物之所歸也. 故曰. 勞乎坎. 艮. 東北之卦也. 萬

物之所成終而所成始也. 故曰. 成言乎艮

Vạn vật xuất hồ Chấn. Chấn. Đông phương dã. Tề hồ Tốn. Tốn. Đông Nam dã. Tề dã giả. Ngôn vạn vật chi khiết tề dã. Ly dã giả. Minh dã. Vạn vật giai tương kiến. Nam phương chi quái dã. Thánh nhân Nam diện nhi thính thiên hạ. Hưởng minh nhi trị. Cái thủ tri thử dã. Khôn dã giả. Địa dã. Vạn vật giai trí dưỡng yên. Cố viết: Trí dịch hồ Khôn. Đoài. Chính thu dã. Vạn vật chi sở duyệt dã. Cố viết: Duyệt ngôn hồ Đoài. Chiến hồ Kiền. Kiền. Tây bắc chi quái dã. Ngôn Âm Dương tương bác dã. Khảm giả thủy dã. Chính bắc phương chi quái dã. Lao quái dã. Vạn vật chi sở qui dã. Cố viết: Lao hồ Khảm. Cấn. Đông bắc chi quái dã. Vạn vật chi sở thành chung nhi sở thành thủy dã. Cố viết: Thành ngôn hồ Cấn.

Dịch.

Muôn loài từ Chấn phát ra,

Chấn cung, ấy chính cũng là phương Đông.

Muôn loài hòa điệu Tốn cung,

Đông Nam phương: Tốn lẽ ưng xưa rầy,

Điều hòa, tề chỉnh đó đây,

Sửa sang cho vẹn, cho ngay muôn loài.

Ly là rực rỡ, sáng ngời,

Làm cho vạn vật, tỏ soi rõ rành.

Cùng nhau gặp gỡ, phân minh,

Ly, là quẻ vốn đã dành phương Nam.

Thánh nhân, Nam diện đường đường.

Tiếp nhân, trị quốc, đường đường sáng soi.

Đưa dân về chốn rạng ngời,

Hướng về sáng láng, âu thời theo Ly.

Đất Khôn, đáng mặt mẫu nghi,

Dưỡng nuôi vạn vật, chẳng khi nào ngừng.

Việc Khôn, trọng đại vô cùng...

Trời thu bảng lảng, Đoài cung vui mừng,

Nên rằng vui vẻ Đoài cung,

Kiền, thời ngùn ngụt bừng bừng đấu tranh.

Quẻ Kiền, Tây Bắc chênh vênh,

Âm Dương, xô xát tranh dành ấy nơi.

Khảm cung, là nước đành rồi.

Quẻ này chính Bắc, phân ngôi đàng hoàng.

Cho nên vất vả, nhiễu nhương,

Là nơi vạn vật, muôn phương quay về.

Cho nên, Khảm mới nhiêu khê.

Cho nên, Khảm mới ê chề, gian lao.

Cấn, phương Đông Bắc đóng vào,

Là nơi đầu cuối, tương giao muôn loài.

Nên rằng: Cấn ấy xong xuôi,

Xong xuôi công việc, cơ ngơi thành toàn.

Chương V này đề cập đến ý nghĩa vũ trụ của Hậu Thiên Bát quái. Hậu Thiên Bát quái mô tả:

a). Công việc của Thượng đế trong suốt chu kỳ biến hóa của hoàn võ.

b). Lịch trình tiến hóa của vạn hữu trong suốt chu kỳ biến hóa.

c). Cảnh tượng vạn hữu trong vòng một năm.

Vạn hữu chào đời nơi quẻ Chấn. Chấn ở phía Đông, nơi mặt trời mọc mỗi buổi bình minh. Vạn hữu trở nên tốt đẹp nơi cung Tốn. Tốn ở phía Đông Nam. Nơi đây, vạn hữu sẽ trở nên tinh thuần, cao khiết. Vạn hữu sẽ nhận biết nhau trong sự rực rỡ của quẻ Ly. Ly là quẻ ở phương Nam, phương trời tràn ngập ánh sáng, khi mặt trời rạng rỡ giữa khung trời khi chính Ngọ.

Vua chúa khi xưa, trị dân quay mặt về hướng Nam, phía ánh sáng, tức là ước muốn đem muôn dân đến văn minh, đến ánh sáng, đến lý tưởng, đến Chân Lý

*Khôn tức là Đất. Đất lo nuôi dưỡng vạn loài. Đó là một sự phục vụ hết sức tận tình vậy.

*Đoài là giữa Thu, lúc ấy Trời trong xanh, vạn vật hết sức hữu tình. Hoa mầu đang kỳ thu hoạch, vì thế Đoài mang vui lại cho muôn loài.

*Kiền ở về phía Tây Bắc, tức là nơi Âm Dương tương tranh. Sáng tối, nóng lạnh, kèn cựa lẫn nhau. Vì thế nên nói: Chiến hồ Kiền.

*Khảm ở phương Bắc, là quẻ thấp nhất của chu kỳ biến hóa. Tới khi đó, vạn vật phải qua một thời kỳ điêu linh vất vả. Vì thế nói Lao hồ Khảm.

* Cấn là quẻ ở Đông Bắc. Đó là cuối chu kỳ biến hóa, và đồng thời cũng là khởi điểm của một chu kỳ mới, mà biến hóa thời phải đi đến thành toàn. Nên cuối chu kỳ, mới nói rằng : Thành toàn là ở Cấn.

Dẫu sao, thì Bát quái cũng gợi nên một chu kỳ biến hóa, cốt để đi đến chỗ thành toàn. Cho nên Cấn là thành toàn.

» Dịch Kinh Đại Toàn » chương 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11