THUYẾT QUÁI

Nhân Tử Nguyễn Văn Thọ & Huyền Linh Yến Lê

CHƯƠNG VII

(Chương VII. Độc Tiết)

Tính tình của 8 quẻ

Độc Tiết.

乾健也坤順也震動也巽入也坎陷也離麗也艮止也兌說也

Kiền. Kiện dã. Khôn. Thuận dã. Chấn. Động dã. Tốn. Nhập dã. Khảm. Hãm dã. Ly. Lệ dã. Cấn. Chỉ dã. Đoài. Duyệt dã.

Dịch.

Kiền thời dũng mãnh, hào hùng,

Khôn thời nhu thuận, một lòng chắt chiu.

Chấn là chuyển động trăm chiều,

Tốn là thấm nhập, khinh phiêu mọi miền.

Khảm là khốn, hãm triền miên,

Ly là vương vấn, tương liên, tương tùy.

Cấn là dừng lại, chẳng đi,

Đoài là sung sướng, thoả thuê, vui vầy.

Chương này bàn về Đức của 8 quẻ:

Kiền thuần Dương Cương, nên nói là mạnh mẽ.

Khôn thuần Âm Nhu, nên nói là thuận tòng.

Chấn có 1 Hào Dương ở dưới 2 Hào Âm, nên nói là động.

Khảm có 1 Hào Dương, kẹt giữa 2 Hào Âm, nên là hãm.

Cấn có 1 Hào Dương ở trên 2 Hào Âm, nên không còn chỗ mà đi nữa, vì thế nói là chỉ, là ngừng lại.

Tốn có 1 Hào Âm dưới 2 Hào Dương nên là thâm nhập.

Ly có 1 Hào Âm nương tựa vào giữa 2 Hào Dương, nên nói là dựa nương, bám víu.

Đoài có 1 Hào Âm ở trên 2 Hào Dương nên nói là vui, vì ánh sáng của Dương từ trong phóng phát ra.

Thoán truyện thường khai thác 8 Đức của 8 quẻ nói trên, với 1 vài thay đổi. Ví dụ:

Tốn thường hay nói tốn mà không nói nhập.

Ly thường hay nói minh mà không nói lệ.

Khảm thường hay nói hiểm mà không nói hãm.