|
PHẬT HỌC CHỈ NAM
Nhân Tử Nguyễn Văn Thọ
»
Mục lục |
Tựa | Chương:
1 2
3 4
5 6
7 8
9 10
11 12
13 14
15 16
17 18
19 20
Chương 9
THÀNH PHẬT CHỈ
NAM
(GIẢI THOÁT
CHỈ NAM)
Đối với
quần chúng Đông cũng như Tây, theo đạo là thờ phượng hoặc Chúa, họặc
Phật; hoặc Brahma, Vishnu, Siva (ấn Độ Giáo), hoặc Allah (Hồi giáo); hay
Ahura Madza (Bái Hỏa Giáo); hoặc Đức Cao Đài (Cao Đài giáo), rồi ra cố
ăn ngay ở lành để mong hưởng phước đời này và đời sau. Song song với
trào lưu đại chúng đó, xưa nay phương nào cũng có ít nhiều người lại đặt
cho mình một mục phiêu khác. Đó là sinh ra đời này cốt để thành Phật,
thành Trời.
Bên phía
trời Âu, nói "thành Trời", "bằng Trời" là một đại tội đáng trầm luân
muôn thủa. Công giáo cho rằng Lucifer, Adam, Eva đã phạm đại tội ấy.
Chúa Giê
Su xưng mình: là một với Chúa Cha nên đã bị treo trên Thập giá. All
Hallaj, một vị đại thánh Hồi Giáo cũng vì xưng mình là Chúa, là Chân Lý,
nên cũng đã bị cầm tù 9 năm và đã bị hình Thập giá. Thế nhưng vẫn có
nhiều người như Eckhart người Đức, như Thérèse d'Avila cũng vẫn dám xưng
mình kết hợp 'nhất như' với Chúa.
Trái lại
ở Đông Phương, công trình "Làm Trời", "Làm Phật" hết sức được khuyến
khích. Chủ đề của bộ Upanishads (Áo Nghĩa Thư) của Ấn Độ chính là "Tat
Tvam Asi" (Con chính là Cái ấy: Con chính là Brahman vô biên tế).
Đàn cơ
Cao Đài có câu:
«Học là học để làm Trời,
Có đâu mãi mãi làm người thế gian.»
Chủ đề
của Phật giáo là Giải Thoát, nhập Niết Bàn, và thành Phật.
Từ lâu
tôi vốn phân biệt TÔN GIÁO và ĐẠI ĐẠO.
Đối với
tôi, các TÔN GIÁO trong thiên hạ thì có nhiều, nhưng chung qui cũng cốt
là THỜ TRỜI, THỜ PHẬT.
Còn ĐẠI
ĐẠO trong thiên hạ chỉ có một: Đó là phương pháp LÀM
TRỜI, LÀM
PHẬT. THÀNH
TRỜI, THÀNH
PHẬT. Đó là cả một KHOA HỌC. Đó là cả một kho tàng chung của thánh hiền
tiên phật muôn thuả, muôn nơi. Từ ngữ dùng tuy có khác nhau, nhưng tư
tưởng đường lối, phương pháp, mục đích chi là một.
Từ năm
1956, tôi bỗng được hồng ân của trời đất đưa vào con đường Đại Đạo.
Sự GIÁC
NGỘ tiên khởi của tôi được diễn biến ra như sau: Trong thời gian tôi
đang soạn thảo một bài diễn văn về Khổng Giáo, thì vào một buổi chiều,
khoảng 6 giờ, tôi bỗng được mặc khải như sau:
«Con
người có Tính Trời, và phải dùng đời mình để thực hiện Tính Trời đó.
(Thiên mệnh chi vị Tính
天 命 之 謂 性
). Đại đạo chính là nhân tâm phải thuận theo Thiên Tính. (Suất Tính chi
vị Đạo
率 性 之 謂 道).
Các tôn giáo chung qui là dạy tu cái ĐẠO đó. (Tu Đạo chi vị Giáo
修 道 之 謂
教).
Cái ĐẠO TRỜI ấy không rời ta được một phút giây. (Đạo dã giả bất khả tu
du li dã
道 也 者 不 可 須 臾 離
也).»
Mấy câu
Trung Dung đó đã thay đổi hoàn toàn cả đời tôi.
Từ khi tôi biết rằng có Trời trong lòng
mình rồi, mà Trời thời quang minh chính đại, vĩnh cửu, vô biên, còn
«tôi»
là tất cả những gì riêng tư, tà khuất, nhỏ bé, biến thiên chất chưởng,
thì tôi lại được hỏi câu thứ hai: Giữa hai cái đó, con chọn bên nào? Dĩ
nhiên là tôi phải chọn phần cao minh, vĩnh cửu. Thế là mặc nhiên tôi đã
đi vào con đường:
- "Bỏ mình" của Thiên Chúa giáo.
- "Tâm tử thần hoạt" của Lão Giáo.
- "Diệt ngã" cũa Phật giáo.
Kết cuộc
để: Phối Thiên (nên một với Trời) (Trung Dung chương 26; ĐẠO ĐỨC KINH
chương 48); đạt Niết Bàn (Nirvana. Mà Nirvana theo nguyên nghĩa cũng vẫn
là Phối Thiên.)
Cũng nên
lưu ý quí vị đạo tâm rằng đối với tôi hai chữ Phối Thiên: Kết hợp với
Trời, cũng càng ngày càng trở nên biến ảo. Trời dần dà đối với tôi không
còn phải là vị Thượng Thần có ngôi vị, mà càng ngày càng trở nên vô cùng
tận, vô biên tế, bất khả tư nghị, vừa là Một vừa là Tất cả, vừa hoạt
động trong lòng sâu mỗi sinh linh, mỗi vi tử vi trần, cũng vừa bao trùm
tất cả ngàn muôn vũ trụ...
Tôi càng ngày càng nhìn nhận thấy rằng:
dưới lớp lang biến ảo của hình hài, thể xác tôi, của tâm tư tôi, còn có
Cái Vô Cùng. Cái Vô Cùng trong tôi chính cũng là Cái Vô Cùng nơi chư
Phật, chư Bồ Tát, chư Tiên Thánh muôn đời. Đó chính là Chân Tâm, là Đại
Ngã, là Niết Bàn.
Cái Vô Cùng đó chính là
«Chánh Pháp Nhãn Tàng»,
«Niết Bàn Diệu Tâm», «Thực
Tướng Vô Tướng», «Vi Diệu
Pháp Môn» mà Đức Phật đã
truyền cho Ca Diếp. Giác Ngộ chính là lúc con người vượt lên trên được
cái bức màn vô minh của ngoại cảnh, của hình hài, của tâm thức, mà thể
nhập được với cảnh giới vô cùng, cảnh giới vô biên, vô ngại đã ở sẵn
trong tâm khảm mình, mà cũng chính là Bản Thể mình.
Hiểu như vậy, đạo Phật trở nên hết sức đơn
giản. Tất cả cuộc đời Đức Phật chỉ cốt dạy ta rằng: Cái Tinh Hoa của đất
trời, cái Bản Thể siêu tuyệt của đất trời đã đủ sẵn nơi ta, ta cần gì
phải tìm nó nơi đâu. Cái Bản Thể ấy vô biên vô tận, vĩnh cửu trường tồn.
Nên tất cả những gì biến thiên, tất cả những gì tạm bợ, đều không phải
là Con Người Chân Thực của ta. Nhiều khi cái mà ta nghĩ là ta, thực ra
mới chỉ là những bộ mặt nạ hóa trang mà ta đã và đang dùng để đóng các
tấn tuồng đời. Ta hãy tìm cho ra bộ mặt chân thực, tìm cho ra
«Bản Lai Diện Mục»
sáng láng vô cùng của ta. Cái Bản Thể Chân Thực nơi, mà Phật Giáo gọi là
Chân Tâm, Chân Như, Phật Tính, v.v... chính đã sinh ra toàn thể vũ trụ
này, chứ không phải là cái Vọng tâm nhỏ nhoi, phù phiếm nơi ta, cái mà
đã được các nhân duyên ngoại cảnh, hình hài, niệm lự nhất thời cấu tạo
nên.
Vì con người có Đại Thể vô biên trong con
người, có Nguồn sinh vô tận trong con người, cho nên con người phải cảm
thấy mình có một giá trị siêu tuyệt, phải biết mình bình đẳng với chư
Phật, và tự tại vô ngại, hạnh phúc.
Pháp Bảo Đàn Kinh, phẩm Bát Nhã có kệ:
Ma Ha
Bát Nhã Ba La Mật,
摩 訶 般 若 波 羅 蜜
Tối tôn,
tối thượng, tối đệ nhất.
最 尊 最 上 最 第 一
Vô trụ,
vô vãng, diệc vô lai,
無 住 無 往 亦 無 來
Tam thế chư Phật tòng trung xuất.
三 世 諸 佛 從 中 出
Dịch:
Chân Tâm hạo hạo vô cùng cực,
Tối tôn, tối thượng, tối đệ nhất.
Chẳng trụ, chẳng đến, cũng chẳng đi,
Tam thế chư Phật từ trong xuất...
Đường
Thích Tuệ Hải nói: «Phật do tâm tạo. Người mê tìm Phật trong sách
vở; Người ngộ hướng vào tâm mà thấy được Phật nơi mình. Người mê tu nhân
cầu quả; Người ngộ liễu đạt Chân Tâm. Người mê thì "chấp vật thủ ngã"
coi đó là mình; Người ngộ thì Tâm Bát Nhã luôn luôn ứng hiện. Người mê
chấp "không", chấp "hữu" rồi xa lầy, bế tắc; Người trí thấy Bản Tính
mình, đạt Chân Tướng mình, nên linh thông, hào sảng. Người độn căn chỉ
lo biện bác mỏi mồm; người đại trí liễu đạt Bản Thể, nên tâm thường thư
thái. Bồ Tát càng tiếp cảnh, càng phóng quang; hàng thanh văn sợ cảnh
nên tâm ngày càng tối. Người ngộ chẳng bao giờ lìa xa Bản Thể nên ứng
dụng vô cùng; kẻ u mê tưởng mình luôn xa cách Phật...»
Tìm ra
được Bản Tâm, Bản Tính chí tôn vô đối ấy nơi mình, chính là thành Phật.
Bát Nhã
Ba La Mật Đa Tâm Kinh tường chú bình về Bản Tính ấy như sau:
«Bản
Tính là Phật. Xa rời Bản tính, không làm gì có Phật khác. Ma Ha là gì?
Ma Ha là lớn. Tâm lượng ấy quảng đại, bằng cả thinh không, không có bến
bờ; cũng không có vuông tròn, lớn nhỏ; cũng không có vàng xanh, trắng
đỏ; cũng chẳng có dưới trên, dài vắn; cũng không có giận, có vui; không
phải, không trái; không thiện, không ác; không đầu đuôi. Đó là cảnh giới
của chư Phật. Tất cả đều như Hư Không.»
Nếu biết được Bản Tính mình, sẽ thành
Phật, thì muốn thành Phật cũng không khó.
Tâm Kinh
tường chú viết: «Thiện trí thức: Phàm phu là Phật; phiền não là
Bồ Đề. Niệm trước mê, là phàm phu; niệm sau ngộ là Phật; niệm trước
vướng cảnh là phiền não; niệm sau lìa cảnh, tức Bồ Đề.»
Tóm lại, Chân Như Bản Thể chính là Bản
Tính cao minh linh diệu của con người, vốn sẵn có nơi con người, mà chỉ
vì u mê, con người không nhìn ra được. Mê là không nhìn ra được Chân
Tướng mình; Ngộ chính là biết được Chân Tướng sang cả của mình.
Đạt tới Chân Tâm, Phật Tính là đạt tới
cảnh giới Niết Bàn. Như vậy, Niết Bàn không có ở đâu xa, mà chính là đã
tiềm ẩn sẵn trong lòng sâu con người.
Nếu Niết Bàn là Chân Tâm, Chân Thể, thì
cái thân tứ đại giả hợp biến thiên sinh tử, với lục căn, lục trần, lục
thức, ngũ uẩn v.v... chính là cảnh giới luân hồi sinh tử, cảnh giới vô
minh, cảnh giới hỗn tạp, vọng động, cảnh giới ma huyễn, đó chính là
những nghiệp chướng, là những góc gai, là những mây mù, làm khuất lấp
nẻo vào Tỳ Lô Giá Na bửu điện trong tâm khảm chúng ta. Thế tức là muốn
tìm Niết Bàn, phải tìm trong giữa lòng Luân Hồi sinh tử.
Mấy quan niện trên giúp ta hiểu rõ bản
chất và chủ trương của Thiền.
Mục đích
của Thiền là cốt dạy người thành Phật:
Giáo
ngoại biệt truyền,
敎 外 別 傳
Bất lập
văn tự,
不 立 文 字
Trực
chỉ nhân tâm,
直 指 人 心
Kiến
Tính thành Phật.
見 性 成 佛
Dịch:
Truyền nhau đạo cả huyền vi,
Chẳng nề kinh sách, tâm đi thẳng vào!
Quan Tâm, kiến Tính mới hào,
Ấy là "thành Phật" tiêu hao gót đầu...
Muốn đạt đạo Thiền, phải có đủ: Giới,
Định, Huệ, và thực hiện Chân Tâm.
Giới hạnh là da, thiền định là thịt, trí
huệ là xương, diệu tâm, chân tâm mới là tủy... (Xem Thiền luận, quyển
thượng tr. 300 chú *).
Một thiền sinh, khi chưa giác ngộ, thường
bị các thiền sư sỉ vả, đánh đập. Mỗi khi vào "tham thiền", tức là vào
phòng thày, để trình bày những suy tư của mình về một vấn đề, phải lạy
bên ngoài cửa mấy lạy; khi vào phòng rồi lại phải lạy mấy lạy, hết sức
là cung kính Thày. Nhưng khi đã giác ngộ có thể đánh lại Thày, có thể
cuốn chiếu không thèm nghe Thày dạy nữa. Làm thế mà Thày không giận,
trái lại thày còn mừng rỡ, vì trò mình đã nhận thấy chân giá trị siêu
việt của mình.
Đó là trường hợp Mã Tổ và Bách Trượng. Mã
Tổ vặn mũi Bách Trượng; ông này đau điếng, và giác ngộ.
Sau đó, Bách Trượng phát huy bản lãnh, đã
cuốn chiếu đẩy lui thày vào hậu trường, dọc ngang như một chúa tể...
Lâm Tế trước khi giác ngộ, đã cắn răng để
cho Huỳnh Bá đánh ba lần, mỗi lần ba chục hèo chỉ vì tội dám hỏi Thày về
đạo. Khi giác ngộ, đã dám đánh Đại Ngu thiền sư, và chính thày mình là
Huỳnh Bá.
Nói cách khác, khi chưa giác ngộ, khi còn
là chúng sinh, một thiền sư - theo lời Suzuki- thực chẳng khác một «con
chó quèn, lang thang đầu đường xó chợ, nguẩy đuôi ăn mày đầu tôm xương
cá và tình thương, và bị trẻ con đánh đuổi không tiếc tay, giờ đây biến
thành sư tử lông gáy vàng, một khi rống lên là khiếp đảm tất cả những
tâm hồn hèn yếu...» (Thiền Luận, Bản dịch Trúc Thiên, quyển Thượng, tr.
392).
Tóm lại:
Khi chưa biết mình có Pháp Thân Như Lai,
viên mãn trường tồn, vĩnh cửu trong thân, thì là chúng sinh là mê lạc,
là sống trong cảnh phù du, hư ảo của các hiện tượng biến thiên, sinh tử
luân hồi bên ngoài. Lúc ấy phải trì giới niệm Phật.
Sau khi
đã giác ngộ được Tự Tính, được Pháp Thân tự tại, vô ngại nơi mình. thì
tất cả những chuyện tụng niệm trở nên thừa thãi.
Đức Sơn thiền sư không bao giờ cầu nguyện,
sám hối, không bao giờ tu tập những gì thông thường gọi là những hành vi
tôn giáo... Kim Đạt Quán thiền sư không hề bao giờ niệm Phật...
Thiền sư
Đan Hà phá tượng Phật gỗ để làm củi sưởi.
Khi chưa
tìm ra được Tự Tánh vô cùng sang cả nơi mình, thì bắt buộc phải tù túng
tâm thân. Khi đã giác ngộ Tự Tính rồi, thì luôn luôn tự do, phóng
khoáng, hào sảng, thông linh...
Ta cứ
đọc hai bài kệ sau của Ngọa Luân và của Huệ Năng sẽ thầy rõ:
Kệ của
Ngọa Luân:
Ngọa Luân thật giỏi giắn,
Tư tưởng thảy dứt lặng.
Đối cảnh tâm chẳng sinh,
Bồ Đề ngày lớn mạnh.
Kệ của Huệ Năng:
Huệ Năng chẳng giỏi giắn,
Tư tưởng chẳng dứt lặng.
Đối cảnh tâm cứ sinh,
Bồ Đề nào lớn mạnh...
Cũng trong dòng tư tưởng ấy, Thiếu Thất
Lục Môn chương Huyết mạch luận có viết:
Muốn tìm Phật, cần thấy Tánh, vì Tánh tức
là Phật. Néu chẳng thấy Tánh thì niệm Phật, tụng kinh, chay lạt, giữ
giới nào có ích gì?
Niệm Phật thì được công quả tốt.
Tụng kinh thì tâm trí được sáng thông.
Giữ giới thì được sanh lên cõi trời.
Bố thí thì được phước báo.
Nhưng đi
tìm Phật như vậy chẳng gặp Phật bao giờ. Nếu tự ngươi, ngươi chưa sáng
tỏ, thì nên tham vấn bậc thiện trí thức để hiểu căn bản của sanh tử luân
hồi. Người không thấy Tánh không thể gọi là thiện trí thức.
Nếu
chẳng vậy, thì dầu nói được mười hai bộ kinh vẫn chẳng khỏi sinh tử luân
hồi, vẫn chịu khổ trong ba cõi chẳng có ngày ra. Xưa tì khưu Thiện Tinh
thuộc làu mười hai bộ kinh mà vẫn chẳng thoát khỏi luân hồi, vì chẳng
thấy Tánh. Thiện Tinh kia còn vậy, huống nữa người đời nay mới giảng
được năm ba bộ kinh luận đã tự coi là hiểu Pháp Phật, thật chẳng có gì
ngu hơn. Hễ không thấu được tâm mình, thì tụng đọc ích gì, chỉ là hư
văn. Muốn tìm được Phật, trước hết phải thấy Tánh, vì Tánh tức là Phật.
Phật là người tự tại, là người vô sự, là người vô tác. Nếu thay vì thấy
Tánh, người hướng ngoại suốt ngày cầu Phật lông bông, ắt không bao giờ
thấy được Phật.
Phật là Tự Tâm, chớ lầm vái lạy (những vật
bên ngoài). Phật là tiếng ấn Độ, bên Trung Hoa gọi là Giác Tánh. Giác
Tánh tức là Linh Giác. Và chính cái Tánh Tự Kỷ Linh Giác ấy đáp ứng với
ngoại vật trong công cuộc hằng ngày, nhướng mày, nháy mắt, dang tay, giơ
chân.
Tánh tức là Tâm.
Tâm tức là Phật,
Đạo tức là Thiền.
Chỉ một chữ Thiền mà thánh phàm đều không
lượng nổi.
Trực tiếp thấy Tánh, đó tức là Thiền. Bằng
chẳng thấy Tánh, chẳng phải là Thiền vậy. Dầu có giỏi nói được ngàn muôn
kinh luận, nếu chẳng thấy Tánh, thì vẫn là phàm phu, chẳng phải là Pháp
Phật. Đạo lớn cao thâm, u huyền, không thể nói cho hiểu được. Kinh điển
không dựa vào đâu với tới được. Chỉ nên thử thấy Tánh, dầu chỉ một lần,
thì suốt thông hết, cả đến những người chữ nghĩa dốt đặc. THẤY TÁNH TỨC
LÀ THẤY PHẬT.
Những người không thấy Tánh, mảng lo tụng
kinh, niệm Phật, tinh tiến học hoài, đêm ngày tu tập, ngồi mãi không
nằm,, cốt lấy cái học rộng, nghe nhiều làm Pháp Phật; những chúng sinh
đó đích thực là người phỉ báng Phật.
Phật trước, Phật sau chỉ nói thấy Tánh.
Muôn vật đều vô thường.
Nếu
không thấy Tánh, mà rêu rao là được Chánh Giác, đó là người đại tội...
Những
lời nghị luận trên thực hết sức thâm sâu.
Những
lời nói trên đã đủ làm bừng tỉnh để quí vị trực giác thấy được Chân Tâm
của quí vị chưa.
Để kết luận tôi dùng bài thơ của Úc Sơn
Chủ làm khi cưỡi lừa qua cầu nhỏ, bị té, và sau đó giác ngộ được Chân
Tâm của mình. Bài thơ đó như sau:
Ngã hữu
thần châu nhất lõa,
我 有 神 珠 一 顆
Cửu
bị trần lao cơ tỏa.
久 被 塵 勞 羈 鎖
Kim
triêu trần tận, quang sinh,
今 朝 塵 盡 光
生
Chiếu
kiến sơn hà vạn đóa.
照 見 山 河 萬 朶
Chuyển dịch:
Thần châu sẵn có nơi mình,
Bấy lâu bụi lấp ra tình âm u.
Sáng nay, bụi sạch trơn tru,
Chiếu soi vạn khoảnh, thiên khu sơn
hà...
Costa Mesa 3/18/1989.
CHÚ THÍCH
Comme nous
l'avons déjà indiqué, pour cette philosophie (le Mahâbhârata), le
Nirvana consiste dans le Brahman. Il s'agissait de sortir du royaume
changeant des guna's pour arriver à l'être même, au Brahman, il fallait
abandonner le moi, gagner, par les exercices ascétiques des Yogin's,
l'illumination soudaine: "Ce n'est pas moi qui agis, lorsque je vois,
entends, sens, mange, etc."; il fallait devenir un témoin désintéressé,
(kutastha), se plonger dans l'être sans qualité = sans guna. "Atteindre
le Nirvana" et "devenir Brahman" sont identiques... Ces deux
expressions signifient quitter le monde périssable et agissant des
samskara (sensibilité) et retrouver son être éternel, 'atman', dans le
Brahman. Or "déjà dans cette vie, le Brahman atteint, dans le Nirvana, '
à la clarté dévoilée intérieure. Seul, un voile léger sépare encore de
la jouissance parfaite de l'être. Ce voile, c'est l'existence
corporelle, attachée d'une facon tout extérieure à l'homme perfectionné
(siddha). La mort enlève jusqu'à ce voile et le Brahman rayonne de
nouveau dans la clarté parfaite de l'être pur".
J. Dahlman, Nirvana, p. 68 s. La vie
future d'après le Madzéisme, p.373-374.
... Lorsque le bouddhiste appelle son
idéal, son Nirvana, "le non-créé", "l'infini", "l'éternel", "sans
forme", "l'invisible", cela ne s'explique que par le fait que toute
cette conception a été empruntée à un système métaphysique, le Brahman,
l'Atman; ils ont été en effet attribués au Brahman dans le
Brhad-ârynyaka- upanishad et le Chandogya-upanishad longtemps avant
d'être employés comme des synonymes du Nirvana bouddhiste... La vie
future d'après le Madzéisme,p. 362.
... Le Nirvâna avait signifié l'union avec
le Brahman (tat tvam asi "tu es cela"), avant d'être prêché par Gautama
comme la délivrance pure et simple sans but positif, sans préoccupation
métaphysique...
Ib. p. 363.
Đường
Thích Tuệ Hải viết: «Phật thị tâm tác. Mê nhân hướng văn tự trung cầu;
ngộ nhân hướng tâm nhi giác. Mê nhân tu nhân đãi quả; ngộ nhân liễu tâm
vô tướng. Mê nhân chấp vật thủ ngã vi kỷ; ngộ nhân Bát Nhã ứng dụng hiện
tiền. Ngu nhân chấp không, chấp hữu sinh trệ; tuệ nhân kiến tính liễu
tướng linh thông. Kiền tuệ biện giả khẩu bì; đại trí thể liễu tâm thái.
Bồ Tát xúc vật tư quang; thanh văn phạ cảnh muội tâm. Ngộ giả nhật dụng
vô sinh; mê nhân hiện tiền cách Phật.»
Đường Tam Tạng Pháp Sư Huyền Trang dịch;
Vô Thích Đinh Phúc Bảo Trọng hỗ chú Tâm Kinh Tường Chú, Thượng
Hải, Trung Hoa Dân Quốc 67, tr. 7a.
Bản Tính
thị Phật. Ly Tính vô biệt Phật. Hà danh Ma Ha. Ma Ha thị đại. Tâm lượng
quảng đại, do như Hư Không, vô hữu biên bạn, diệc vô phương viên, đại
tiểu; diệc vô thanh hoàng xích bạch; diệc vô thượng hạ trường đoản; diệc
vô sân vô hỉ; vô thị vô phi; vô thiện vô ác; vô hữu thủ vĩ; chư Phật sát
độ; tận đồng Hư Không... Ib. 5a.
Thiện tri
thức, phàm phu tức Phật; phiền não tức Bồ Đề. Tiền niệm mê, tức phàm
phu; hậu niệm ngộ, tức Phật. Tiền niệm trước cảnh, tức phiền não; hậu
niệm ly cảnh, tức Bồ Đề. Ib. tr. 5a.
»
Mục lục |
Tựa | Chương:
1 2
3 4
5 6
7 8
9 10
11 12
13 14
15 16
17 18
19 20
|