DỊCH KINH YẾU CHỈ

Hướng đi của Thánh nhân

Nhân Tử Nguyễn Văn Thọ & Huyền Linh Yến Lê

Mục lục | Lời nói đầu | Phần 1 2 3 4 5 6 7 8 9 | chương 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 | STK

Phần 6

LẠC THƯ

Chương 1. Xuất xứ của Lạc Thư

Lạc Thư có một tầm ảnh hưởng rất lớn lao trong mọi lãnh vực tư tưởng, chính trị, đạo giáo Trung Hoa, vì vậy cần được khảo sát cho tường tận.

Theo Kinh Thư, sau khi trị thủy thành công, Vua Vũ đã được Trời ban cho Hồng Phạm Cửu Trù, tức là phép tắc cai trị xã hội, và định chế nhân luân.[1]

Tục truyền Trời cho thần qui hiện lên ở sông Lạc, mang trên lưng một hình vẽ. Vua Vũ nhân đấy làm ra Hồng Phạm với sự cộng tác sau này của Cơ tử. [2]

Sách Chính Nghĩa Xuân Thu Vĩ ghi:

Hà dĩ thông Kiền xuất thiên bào,

Lạc dĩ lưu Khôn thổ địa phù [3]

Câu đó rất quí báu, vì sẽ giúp ta hiểu rõ phạm vi và mục đích của Hà Đồ, Lạc Thư. Hà Đồ giúp ta hiểu Trời, Lạc Thư giúp ta hiểu Đất.

Hà Đồ giúp ta tu luyện tâm hồn, Qui Nguyên, Phản Bản. Lạc Thư chỉ vẽ cách thức an bang, tế thế; tổ chức đời sống xã hội và vật chất bên ngoài.

Vì lẽ đó, nên Hà Đồ hình tròn, còn Lạc Thư hình vuông. Tròn tượng Trời, vuông tượng Đất.

Hà Đồ, Lạc Thư hỗ trợ, bổ sung lẫn cho nhau, và có thể nói được là hai phương diện của một học thuyết duy nhất, đó là: nội thánh, ngoại vương chi đạo, y như tấm vải có sợi ngang sợi dọc, [4]như cuộc đời có hai chiều xuôi ngược, hai mặt trong ngoài.

Theo Từ nguyên, Lạc Thư dạy cách tổ chức xã hội trị quốc an bang. [5]Ta sẽ bằng cứ vào câu đó, để phanh phui cho ra các bí quyết của Lạc Thư.

CHÚ THÍCH

[1] Vũ nãi tự hưng, Thiên nãi tích Vũ Hồng Phạm Cửu Trù; di luân du tự. 禹乃自興天乃錫禹洪範九疇彝倫攸敘.— Thư Kinh Hồng Phạm, tiết 2. Séraphin Couvreur, Les Annales de la Chine, page 196.

[2] Hệ Từ truyện viết: Hà xuất Đồ, Lạc xuất Thư; thánh nhân tắc chi. 繫辭傳曰: 河出圖, 洛出書, 聖人則之.— Chu Dịch Đại Toàn, Chương Đồ Thuyết, trang 17a.

[3] Chính nghĩa Xuân Thu vĩ viết: Hà dĩ thông Kiền xuất thiên bào; Lạc dĩ lưu Khôn thổ địa phù. 正義春秋緯曰河以通乾出天笣洛以流坤吐地符.— Uyên Giám Loại Hàm, Quyển 3, trang 3,366, Mục Chu Dịch III.

[4] Hà Đồ dữ Lạc Thư tương vi kinh vĩ, Bát quái, Cửu chương tương vi biểu lý. 河圖與洛書相為經緯, 八卦九章相為表裡.— Chu Dịch Đại Toàn, trang 17b.

[5] Án Hồng Phạm Cửu Trù vi trị thiên hạ chi đại pháp. 案洪範九疇為治天下之大法.— Cf. Từ Nguyên, nơi chữ Cửu Trù.

Mục lục | Lời nói đầu | Phần 1 2 3 4 5 6 7 8 9 | chương 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 | STK