|
LECOMTE DU NOÜY
VÀ
HỌC THUYẾT VIỄN ĐÍCH
Nhân Tử Nguyễn Văn Thọ
Mục lục | Tựa của Phạm Đình Tân
| Thư bà Mary Lecomte du Noüy
| Lời nói đầu
Phần 1:
chương
1
2
3
4 | Phần 2: chương
1
2
3
4 | Phần 3: chương
1
2
3
4
Phụ lục
1
2
3 |
Sách tham khảo
 
PHẦN THỨ
NHẤT:
THỜI ĐẠI, THÂN
THẾ VÀ SỰ NGHIỆP
TƯ TƯỞNG
LECOMTE DU NOÜY
*
Chương 1
Chương dẫn nhập
Con người ngày nay đang sống ở một khúc
quanh lịch sử vô cùng quan trọng, rất hùng tráng mà cũng rất bi ai.
Hùng tráng, vì con người đang sống với
những phát minh tân kỳ, mà xưa kia thiên hạ coi như là thần thoại. Con
người đã chinh phục từ nguyên tử đến không gian, và đang như Đường Minh
Hoàng, sửa soạn du nguyệt điện. Thiên hạ ngày nay đầy dẫy danh tướng,
danh nhân, thần y, thánh dược. Thế giới càng ngày càng thêm ảo diệu,
thần kỳ: con người đã chế được những máy móc tự động suy nghĩ, tính
toán, phiên dịch, soạn nhạc thay người.
Những bi ai, thì vẫn quá bi ai, vì dưới
phiến diện vàng son, rực rỡ, nhân loại chất chứa bên trong biết bao là
tang tóc, sầu bi, ai oán.
Mới trong 6, 7 mươi năm mà đã biết bao lần
chinh chiến. Các khí giới giết người, các kỹ thuật hành hạ, đày ải, thủ
tiêu người, đã được chế tạo, đã được phát minh tới mức độ tinh vi, cho
nên trong vòng 5 chục năm chục năm nay cũng phải có hàng trăm triệu nhân
mạng bị giết hại, tật nguyền, đầy ải, thủ tiêu…
Đó là mặt trái của thế kỷ XX gấm vóc, đầy
tự do, và đầy ánh sáng văn minh khoa học !
Con người ngày nay, thực đáng oán than về
thân phận mình, và lắm lúc xúc cảnh sinh tình, biết bao nhiêu kẻ đã phải
ngâm lên mấy vần thơ não lòng của Cung Oán:
«Ngẫm thân phù thế mà đau,
Bọt trong bể khổ, bèo đầu đến mê.
Mùi tục lụy lưỡi tê tân khổ,
Đường thế đồ gót rỗ kỳ khu…»
Mọi người, y như sống phiến diện ngoài bì
phu, chạy theo tiền tài, danh vọng, mặc cho ngoại cảnh khiên dẫn, đẩy
đưa; uống mọi thứ nước đường, ăn mọi thứ bánh vẽ của các chủ nghĩa; toàn
có những cuộc sống giả tạo, hoặc là khổ sở lao lung, hoặc là cuồng nhiệt
thác loạn, mà ít khi tìm ra được một đời sống sâu xa, chân thực, lý
tưởng, xứng đáng.
Sự thác loạn tinh thần của thế giới ngày
nay, một phần sinh ra vì những đổ vỡ vật chất, một phần sinh ra vì sự
mất tin tưởng vào con người, vào những giá tri vĩnh cửu nơi con người,
cũng như vào sự hướng dẫn của các bậc lãnh đạo.
Bertrand Russell
(1872-1970
Bertrand Russell viết:
«Con người là kết quả của những duyên do
vô tình vô ý chẳng hề hay biết những cố gắng của mình sẽ kết quả ra sao.
Con người phát sinh hay tiến triển, ước mơ hay sợ hãi đều là do những sự
va chạm ngẫu nhiên vô tình, vô ý của các vi tử vi trần. Dẫu hào hùng,
hăng hái, dẫu tư tưởng cao xa, dẫu tình tứ thâm hậu, con người cũng
chẳng thể kéo dài đời sống mình, một khi đã lỡ bước xuống mồ.
«Tất cả công trình lao tác của các thế hệ,
tất cả những hy sinh, những cảm hứng, những tinh anh xán lạn của thần
trí nhân loại, tất cả những cái đó rồi ra cũng tàn lụi khi thái dương hệ
tiêu ma, và tất cả công trình con người rồi ra cũng sẽ như một đền đài
vùi sâu dưới tàn tích của một vũ trụ hoang phế
… Tất cả
những cái đó, dẫu người ta cố tình chối cãi, nó cũng vẫn là biểu tượng
của một chân lý xác thực; đến nỗi bất kỳ một triết lý nào, nếu phủ nhận
thực trạng đó, sẽ khó hy vọng tồn tại.»
Tâm sự Jean Rostand cũng bi đát chẳng kém.
Jean Rostand viết:
«Con người chẳng qua là một hạt bụi vô
nghĩa lý lạc lõng trong một vũ trụ man mác, vô hồn.
Con người biết rằng có lam làm hăng hái
đến đâu chăng nữa, cũng chỉ là một câu chuyện phù du tạm bợ, hữu hạn, vô
nghĩa lý.»
Con người ngày nay trở nên ngao ngán vì
thấy sau những bộ mặt nhân nghĩa giả tạo bên ngoài, biết bao oán hờn,
nghi kỵ đang âm ỉ bên trong, nghi kỵ oán hờn giữa đạo giáo với đạo giáo;
giữa đạo giáo với chính trị, khoa học, triết học; giữa chủ nghĩa này với
chủ nghĩa nọ, nước này với nước kia.
Hơn thế nữa, con người ngày nay đang sống
trong một thế giới bấp bênh của quang tử, điện tử, bồng bềnh trên những
làn sóng điện tử của Maxwell, trên những quang tử của Einstein, quay
cuồng trong gió lốc thời gian, lênh đênh trên nhiều bọt bèo chủ nghĩa;
nhìn vào các giải ngân hà, thì thấy ngân hà xô nhau chạy về vô cùng vô
tận; nhìn vào tim gan vật chất, thì thấy lòng dạ chúng chứa đầy những
chủng loại huyền kỳ: nào âm tử, dương tử, trung hòa tử, meson, neutrino,
phản neutrino vân vân … cho nên tự nhiên thấy thần hôn, trí loạn, mắt
hoa, mày quáng, không còn biết bám víu vào đâu; tin tưởng vào đâu; không
còn biết đường lối, phương hướng ra sao nữa.
Con người đã đau đớn, thành khẩn mà hỏi
những câu ai oán: «Có ông trời hay không có ông trời»; có hồn hay không
có hồn; con người có giá trị hay vô giá trị; con người có định mạng gì
sang cả hay chỉ là những bào ảnh, quang hoa nay còn mai mất; có hướng
chiều nào nhất định mà đi, mà tiến, hay chỉ là những thân phận phù du,
lạc lõng trên trùng dương thế hệ.
Lecomte du Noüy cũng như những người có
thiện tâm, thiện chí, đã bạo dạn nhìn thẳng vào thực tại.
Ông cũng hết sức băn khoăn, thắc mắc trước
những cảnh chiến tranh tang tóc của nhân loại, trước sự suy vi, về
phương diện uy tín, của các đạo giáo cổ truyền, sự hoang mang vô định
hướng của quần chúng.
Ông cũng như tất cả những người có thiện
tâm, thiện chí trong thế giới tự hỏi rồi đây con người sẽ ra sao, rồi
đây nhân loại sẽ ra sao.
Tất cả những cố gắng của con người, những
hy sinh cao cả của con người, những khám phá vĩ đại của lý trí rồi ra sẽ
đem đến những thành quả gì, đến kết thúc gì đẹp đẽ hay biến tan thành
mây khói.
Nhưng, thay vì than thân trách phận, thay
vì hưởng thụ đời cho đến chán chường, thay vì để hoàn cảnh lôi cuốn như
lá vàng trước gió, Ông đã quật khởi tinh thần, nhất định tìm cho mình,
cũng như góp công tìm cho nhân loại một niềm hy vọng mới, một hướng đi
chân thực và một niềm tin vững mạnh ở tương lai.
Chính vì có những mục phiêu cao cả ấy,
chính vì thấy lòng rực rỡ bừng sáng lên với một niềm tin nồng cháy về
tương lai, Ông đã nhiều năm suy tư, soát xét lại giá trị của khoa học,
của lý trí và dùng khoa học toán học để tìm ra, suy ra định mệnh cao
sang của con người.
Kết quả, Ông đã để lại cho chúng ta bốn
cuốn sách quí báu:
- Con người trước khoa học
- Tương lai tinh thần
- Phẩm giá con người
- Định mệnh con người.
Bốn cuốn sách này kết lại thành một học
thuyết: Học thuyết viễn đích, nói lên niềm tin của Ông vào Thượng Đế,
vào cuộc tiến hóa nhân loại, vào tương lai nhân loại, vào sự tiến tới
tinh thần, tiến tới con người hoàn thiện, siêu đẳng trong tương lai.
Học thuyết của Ông có giá trị vì hoàn toàn
dựa trên nền tảng khoa học, vì thái độ của Ông hết sức vô tư, vì tư
tưởng ông hết sức sáng suốt, thoát sáo. Lòng tin tưởng Ông về Thượng Đế
về tâm thần, có một giá trị đặc biệt, vì Ông vốn là một nhà khoa học vô
thần, duy vật. Ông đã tìm ra Thượng Đế, không nhờ đức tin mà nhờ lý trí.
Ông đã tìm thấy Thượng Đế qua những phương trình, qua những toán xác
suất. Ông đã tìm thấy Thượng Đế không phải ở trong các thánh đường, mà ở
trong các phòng thí nghiệm khoa học của viện Rockfeller Nữu Ước hay của
viện Pasteur Ba Lê.
Ông đã tìm ra Thượng Đế không qua các bí
tích đạo giáo mà qua các chai, lọ, phiễu, chén thủy tinh, qua các tổ
chức tế bào, Ông trồng cấy, nuôi dưỡng theo phương pháp Carrel. Ông đã
nhìn thấy Thượng Đế vô hình hiện lên qua bóng hình các vi trần, vi tử,
qua các tế bào huyết mạch. Ông cũng đã nhìn thấy cây đũa thần của Thượng
Đế ám trợ đẩy đưa quần sinh trên con đường biến thiên tiến hóa.
Ông thực là nhân chứng vô tư, quí báu về
tất cả những giá trị tinh thần, vĩnh cửu con người, vì trong suốt cuộc
đời Ông – trừ vài ngày sau cùng, khi đã thập tử nhất sinh, Ông mới trở
về với đạo Công giáo, là đạo mà Ông theo hồi thơ ấu – trong suốt cuộc
đời Ông, Ông không hề theo một tôn giáo nào, hay một đảng phái nào, mặc
dầu Ông rất đạo đức, rất yêu nước thương nòi.
Cho nên
tâm hồn Ông đã chân thành gửi gấm vào những giá trị vĩnh cửu, phổ quát
của con người. Trong khi mà khoa học và lý trí đang ở vào thời kỳ cực
thịnh và chiếm được địa vị độc tôn, Ông đã mạnh dan nhắn nhủ nhân quần
chớ nên mù quáng, hoàn toàn phó thác định mệnh mình cho lý trí và khoa
học thao túng đẩy đưa, chớ nên khinh khi đả phá những giá trị tinh thần
và đạo giáo của tiền nhân lưu lại. Ông thành khẩn khuyến cáo mọi tôn
giáo hãy bắt tay nhau để tìm về đại đạo, về «chân đạo tại tâm», và
khuyên nhủ con người đừng bao giờ quên định mệnh cao quý của mình, cũng
như nhiệm vụ trọng đại của mình là luôn luôn cải thiện tâm hồn để tiến
về tinh thần, về tinh hoa cao đại, về Thượng Đế. Để hiểu rõ học thuyết
Ông, cũng như để hiểu rõ tầm quan trọng, và giá trị của học thuyết ấy,
chúng ta phải có ít nhiều ý niệm về những phát minh, và những trào lưu
tư tưởng thế kỷ XIX, XX. Sau đó, chúng ta cũng cần biết sơ qua về thân
thế Lecomte du Noüy, về các tác phẩm của Ông, và những chủ trương, tư
tưởng chính yếu của Ông.
CHÚ THÍCH
«Que
l’homme soit le produit de causes qui n’eurent jamais en vue le but de
leurs efforts; que son origine, son développement, ses espoirs et ses
terreurs ne soient que le résultat d’accidentelles collisions d’atomes…
Que ni feu, ni héroisme ni intensité de
pensée ou de sentiment ne puissent prolonger une vie individuelle au
delà de la tombe, que tous les labeurs des siècles, tout le dévouement,
toute l’inspiration, tout l’éclat éblouissant du génie humain soit
destiné à s’éteindre dans la vaste mort du système solaire, et que le
temple tout entier de l’œuvre de l’Homme doive inévitablememt être
enterré sous le débris d’un univers en ruines…
Mục lục | Tựa của Phạm Đình Tân
| Thư bà Mary Lecomte du Noüy
| Lời nói đầu
Phần 1:
chương
1
2
3
4 | Phần 2: chương
1
2
3
4 | Phần 3: chương
1
2
3
4
Phụ lục
1
2
3 |
Sách tham khảo
|