» mục lục                                                       PHẦN II - BÌNH DỊCH

CHƯƠNG 9

PHẾ BỘ

肺 部

A. KINH VĂN

1. Phế bộ chi cung tự Hoa cái,

肺 部 之 宮 似 華 蓋

2. Hạ hữu Đồng tử tọa Ngọc khuyết,

下 有 童 子 坐 玉 闕

3. Thất Nguyên chi tử chủ điều khí.

七 元 之 子 主 調 氣

4. Ngoại ứng Trung Nhạc, tỵ tề vị.

外 應 中 岳 鼻 齊 位

5. Tố cẩm y thường, hoàng vân đới.

素 錦 衣 裳 黃 雲 帶

6. Suyễn tức hô hấp, thể bất khoái,

喘 息 呼 吸 體 不 快

7. Cấp tồn Bạch Nguyên hòa lục khí,

急 存 白 元 和 六 氣

8. Thần tiên cửu thị vô tai hại,

神 仙 久 視 無 災 害

9. Dụng chi bất dĩ, hình bất trệ.

用 之 不 已 形 不 滯

B. LƯỢC DỊCH

Phế bộ chi cung tựa lọng che,

Dưới có Đồng tử, trấn Ngọc khuyết.

Phế khai thất khiếu, chủ điều khí,

Ngoài ứng với mũi, Trung Nhạc ví,

Y thường gấm trắng, Huỳnh vân đới,

Mỗi khi suyễn tức, thần không khoái,

Cầu thần Bạch Nguyên, điều hòa khí,

Thần tiên cửu thị, không tai hại.

Chí thành cảm thần, thần không hoại.

C. CHÚ THÍCH

Câu 1. Phế bộ chi cung tự Hoa cái.

肺 部 之 宮 似 華 蓋

Hoa cái 華 蓋: Lọng che.

Câu 2. Hạ hữu Đồng tử, tọa Ngọc khuyết.

下 有 童 子 坐 玉 闕

Ngọc khuyết 玉 闕: Cửa ngọc.

Câu 3. Thất Nguyên chi tử chủ điều khí.

七 元 之 子 主 調 氣

Thất Nguyên 七 元: Thất khiếu chi nguyên khí 七 竅 之 元 氣.

Thất Nguyên chi tử 七 元 之 子: Thất Nguyên chi quân 七 元 之 君. Nguyên Dương tử nói: Thất Nguyên chi quân mang giáp giữ phù, trừ khử hung tà, ban bố khí đến bảy khiếu, chủ yếu làm cho mắt và tai thông minh. 元 陽 子 曰 : 七 元 之 君 負 甲 持 符, 辟 除 凶 邪 而 布 氣 七 竅, 主 耳 目 聰 明 (Nguyên Dương tử viết Thất Nguyên chi quân phụ giáp trì phù, tịch trừ hung tà nhi bố khí thất khiếu, chủ nhĩ mục thông minh.)

Câu 4. Ngoại ứng Trung Nhạc, tỵ tề vị.

外 應 中 岳 鼻 齊 位

Trung Nhạc 中 岳: Mũi. Xem lại chương sáu: Thiên Trung chi Nhạc tinh cẩn tu 天 中 之岳 精 謹 修.

Câu 5 . Tố cẩm y thường, hoàng vân đới.

素 錦 衣 裳 黃 雲 帶

Tố cẩm 素 錦: Gấm trắng. Hoàng vân đới 黃 雲 帶: Đai lưng bằng mây vàng.

Câu 6. Suyễn tức hô hấp thể bất khoái.

喘 息 呼 吸 體 不 快

Suyễn tức喘 息: Hen suyễn.

Câu 7. Cấp tồn Bạch Nguyên hòa lục khí.

急 存 白 元 和 六 氣

Bạch Nguyên 白 元: Cũng là tên của thần phổi.

Thần phổi (hình hổ trắng) - Phế thần danh Hạo Hoa tự Hư Thành 肺 神 名 皓 華 字 虛 成

Câu 8. Thần tiên cửu thị vô tai hại.

神 仙 久 視 無 災 害

Thần tiên cửu thị 神 仙 久 視: Muốn thành thần tiên, hay trường sinh phải biết Cửu thị.

Cửu thị là dùng mắt Nội quan 內 觀 hay Nội thị 內 視. Phải Cửu thị bất ly 久 視 不 離 nghĩa là thu thần quang, nhìn chăm chú vào một mục phiêu gì cho lâu lai, thế mới là Cửu thị (Cửu 久 là lâu, Thị 視 là nhìn). Có tập trung tinh thần cho lâu lai, ánh sáng nội tâm mới chiếu diệu.

Cửu thị chính cũng là Trú dạ tồn chi 晝 夜 存 之 của Huỳnh Đình (Xem Nội Cảnh, ch. 8).

Tập trung tinh thần lâu lai, thần lực sẽ gia tăng, và ngoại tà sẽ không còn xâm phạm được. Vì thế nói: Thần tiên cửu thị vô tai hại.

Câu 9. Dụng chi bất dĩ, hình bất trệ.

用 之 不 已 形 不 滯

Bản Tử Hà: Dụng chi bất dĩ, hình bất hoại. 用 之 不 已 形 不 壞.

Có nội quan cửu thị lâu lai, mới thấy kết quả ứng tới hình hài.

D. BÌNH GIẢNG

Phế chủ về hô hấp, dưỡng nuôi thân thể.

Phế là Thất nguyên chi tử, hay Thất nguyên chi thần điều hòa nguyên chi Thất khiếu. (Câu 3).

Phế ở trên các tạng phủ khác, hình rủ xuống như lọng che. Ngoài ứng với mũi. (Câu 1 - Câu 4)

Phế thần mặc phẩm phục bằng gấm trắng, đeo đai bằng mây vàng. (Câu 5). Vụ Thành Tử cho rằng sở dĩ nói rằng Phế thần mặc gấm trắng, là vì phế có màu trắng bên ngoài; nói thần phổi đeo đai bằng mây vàng, vì bên trong phổi có những mạch lan tràn, chằng chịt màu vàng.

Nếu quả đúng như vậy, thì người xưa đã dùng những danh từ, những hình ảnh của huyền thoại để mô tả tạng phủ, thay vì dùng những từ ngữ thông thường.

Chương này cho rằng: Khi bị hen suyễn khó thở, có thể tĩnh tọa, tập trung tinh thần, nghĩ đến thần Bạch Nguyên, tức là Phế thần, cố điều hòa lại hơi thở, sẽ được lành mạnh. Đây cũng là một cách dùng đức tin để chữa bệnh (Câu 6, câu 7).

Tuy nhiên chương này cũng cho rằng muốn đạt kết quả phải biết nội quan quán chiếu, phải biết tồn tâm, thu thần nhiều ngày, nhiều tháng rồi (Câu 8, câu 9).