Chương này với một tên rất kêu, lại có một mục đích hết sức khiêm tốn.

Nó sẽ không đi vào chi tiết vô số kimh tạng, mà chỉ muốn làm nổi bật ít nhiều tư tưởng then chốt của kinh tạng. Nó không muốn đem 1 mớ không ngôn, nhồi nhét vào đầu não con người, mà chỉ muốn đánh thức Nguyên Thần, kích động Thái Cực trong thâm tâm mỗi một người, chỉ vụ Tinh chứ không vụ Đa. Vả rườm lời để làm gì, trong khi người xưa đã nói:

“Nhất ngôn, bán cú tiện thông huyền, Hà dụng Đơn Kinh thiên vạn thiên.”

1. Nhìn bao quát kinh tẠng ĐẠo Lão.

Kinh sách Đạo Lão xưa nay đã được sưu tầm và in thành bộ Đạo Tạng.

Đạo Tạng đã được in đi, in lại nhiều lần, mỗi lần lại mang 1 tên khác.

-Khai Nguyên Đạo Tạng (713-741) in trong những năm Khai Nguyên, đời Đường Huyền Tông, gồm 5300 quyển).

-Đại Tống Thiên Cung Bảo Tạng. Tống Thái Tông, Đoan Cung nhị niên, Thuần Hoá ngũ niên 989-994 và Tống Chân Tông, Thiên Hi Tam Niên (1019)

-Chính Hòa Vạn Thọ Đạo tạng. (1113-1114) Đời Tống Huy Tông, trong những năm Chính Hoà .

-Đại Kim Huyền Đô Bảo tạng. Kim Tông Liệt Quang Cảnh,, trong những năm Minh Xương (1190-1193) .Gồm 6455 quyển.

-Nguyên Khan Huyền Đô Bảo Tạng. In xong năm 1244 đời Nguyên. (Năm 1281, toàn bộ Đạo Tạng bị Nguyên Thế Tổ ra lệnh đốt sau vụ đấu lý giữa Phật và Lão về quyển Hóa Hồ Kinh)

-Chính thống Đạo Tạng hoàn tất đời Minh Anh Tông, năm Chính Thống thứ 9. (1444)

-Bắc Kinh Văn Vật Xuất Bản Hội in lại năm 1988, có sự hợp tác của Thượng Hải Thư Điếm và Thiên Tân Cổ Tịch Xuất Bản Xã.

Đạo Tạng gồm khỏang 4115 bộ. (Nhật Bản cung nội sảnh bản tồn) [1]

Như vậy số sách cũng thay đổi tùy theo mỗi ấn bản. Tuy nhiên, sách Đạo Lão cũng khoảng trên 5000 bộ.

Ngoài ra còn có những Bộ như Đạo Tạng Khuyết Kinh Mục Lục, Đạo Tạng Mục Lục tường chú, Đạo Tạng Tập Yếu v.v...

Đời Vũ Tông (1506-1521), và Thế Tông (1522-1566) nhà Minh, đạo Lão cho in lại toàn bộ Đạo Tạng, gồm 1464 bộ lớn nhỏ. Mỗi bộ gồm từ 1 quyển đền 300, 400 quyển.

12. Biểu tấu (documents, pétitions aux empereurs, édits recus d’eux).[2]

Trịnh Tiêu, thế kỷ XII, đã chia Đạo Tạng thành 25 tiểu mục sau đây:

Ở Trung Hoa, sách vở về Đạo Lão thời vô vàn vô số như vậy, còn ở Việt Nam, ta chỉ thấy lèo tèo vài bộ kinh như Đạo Đức Kinh, Nam Hoa Kinh, Âm Phù Kinh, Huỳnh Đình Kinh. Như vậy, tỏ ra xưa nay, rất ít người Việt Nam để tâm nghiên cứu kinh sách Đạo Lão.

Ngộ Chân Thiên, và Kim Đơn tứ bách tự của Trương Tử Dương.

Tiên Thiên Chính Lý trực luận của Xung Hư Tử, Ngũ Thủ Dương v.v...

2. Trình bày cỐt tỦy kinh điỂn cỦa ĐẠo Lão.

a. Quan niệm Thái Cực và công cuộc đi tìm trường sinh và chân lý

Quan niệm Thái Cực đã xây nền, đắp tảng cho công cuộc tu thân, đi tìm chân lý, và trường sinh của Đạo Lão.

Vì tin rằng Thái Cực là Bản Thể vũ trụ, vạn hữu, là Đạo, là Căn Nguyên, là cốt cách con người, [4]vì tin rằng Thái Cực vĩnh cửu trường tồn, [5] vô thanh vô xú, nhưng lại tiềm ẩn ngay trong đáy lòng con người,[6] nên các bậc chính nhân, quân tử, sau khi thấu hiểu Dịch Kinh, đã hồi tâm, phản tỉnh, đã trở vào Tâm Thần mình mà tìm Đạo, tìm Trời.

“Trong con người có 1 Khiếu gọi là Huyền Tẫn. Đó là nơi Tam Tài tương dung. Tinh, thần, hồn, phách tương hội ở huyệt đó. Đó là Căn cơ cho công trình luyện Kim Đơn, hoàn phản. Đó cũng là nơi mà Thần Tiên ngưng kết Thánh Thai.. Cổ nhân gọi đó là cái gốc Thái Cực, cái chuôi Tiên Thiên, cái mối Hư Vô, cái nguồn Tạo Hóa, cái gốc Hỗn Độn, cái Hang Thái Hư, cái Khiếu Qui Căn, cái cửa Phục Mệnh, cái cửa Mậu Kỷ, cái xứ Chân Nhất, cái cung Trung Hoàng, cái phủ Đơn Nguyên, cái Đàn Thủ Nhất, cái Lò Luyện Đơn, cái Đỉnh Chu Sa, cái huyệt Long Hổ, cái nhà Huỳnh Bà, cái Lò Cừ, cái Thổ Phủ (Chõ Đất), Thần Thủy, Hoa Trì, Đế Ất, Thần Thất, Linh Đài, Giáng Cung...Ta được Diệu Quyết vì chỗ Thành Tiên, chứng Thánh đó gọi là Qui Trung, là nơi Thủy Hỏa giao cấu, là Thiên Địa chi chính Trung trong con người...[14]

Tất cả chỉ là Thái Cực dưới những danh hiệu khác nhau: Nào Đao Khuê,[15] nào Hồng Mông, nào Hỗn Độn, nào Hư Vô. Tất cả đều là Thái Cực, [16] Mà Thái Cực là Kim Đơn.

Xướng Đạo Chân Ngôn viết: Đơn là gì? Là Thái Cực nơi con người.^[17]

b. Thái Cực tiềm ẩn ngay trong lòng con người.

Mà lạ lùng thay, Thái Cực đã ở sẵn ngay trong con người, nên dù cầu Đạo hay luyện Đơn, cũng phải quay về trong Thân Tâm mà tìm kiếm.

Chỉ Huyền Thiên viết: “Chân chính đại dược chỉ tại thân trung cầu chi, bất tại ngoại thủ.”^[21]

Tham Đồng Khế phát huy còn viết: “Nhìn mà chẳng thấy, gần nên dễ cầu.”

Toàn Dương Tử Du Diễm bình: “Kim đơn Đại Đạo chỉ ở trước mắt, thế nên Đại Đạo chẳng phải là gần sao? Tại sao, nhìn không thấy, bắt không được, tuy gần mà vẫn là xa vậy. Nếu biết đường lối, phép tắc mà cầu, thì chỉ mất công chốc lát, mà Hoàng Hoa đã hiển lộ sáng lòa. Thế thì đâu có xa.

Vì không thấy, không hay, nên người ta đã bỏ trong tìm ngoài. Có người hái nhật tinh, nguyệt hoa (tinh hoa mặt trời, mặt trăng), có người luyện kim thạch thảo mộc, có người hành phòng trung chi thuật, thật đúng là Đạo thì ở gần mà cầu nơi xa, sự việc dễ mà cầu chuyện khó, buồn thay.” [22]

Thái Cực ở trong ta tức là ở trong thế Cực Tiểu, Thái Cực ở ngoài vũ trụ là ở trong thế Cực Đại.

“Trung Dung nói: Nói lớn ra thì Thiên Địa không đủ để mang chứa. Đó là Thái Cực bao trùm vạn vật vậy. Nói nhỏ lại, thì thiên hạ không thể phá được. Đó là Thái Cực nhập vào trong vạn hữu vậy.” [23]

-Trương Tam Phong gọi Thái Cực ở trong thế Cực Tiểu là Thử Mễ Bảo Châu (Bảo Châu hạt vừng) [24]^,hay Thử Mễ.^[25]hay Nhất lạp thử mễ. [26]

-Trương tử Dương, trong quyển Kim Đơn tứ bách tự đã đề cập đến Thái Cực trong thân bằng thơ sau:

-Thượng Dương Tử cũng xác quyết rằng Thái Cực đã tiềm ần trong thân ta, bằng thơ:

Tiên Gia đã trả lời: Tại Nê Hoàn Cung, tức là tại trung tâm đầu não con ngườì. Về tầm quan trọng của Nê Hoàn Cung, tôi đã đề cập đến trong nhiều sách như Trung Dung Tân Khảo, Huỳnh Đình Kinh bình Dịch (nơi chương 3, 4 phần khảo luận). Nơi đây chỉ nhắc lại: Nê Hoàn ở trung cung đầu não, như Thái Cực ở giữa Cửu Cung, như Thiên Tâm ở giữa các cung Trời. Nê Hoàn là Thiên Cốc, Nê Hoàn là Cốc Thần. Mà ta đã biết: Cốc Thần là Thái Cực.

-Kim Đơn Đại Thành còn viết: “ Đầu có 9 cung ứng với Chín Cung Trời. Chính giữa có một cung gọi là Thiên Tâm, Tử Phủ, Thiên Uyên, Thiên Luân, Thiên Quan, Thiên Kinh, Thượng Đô quan, Côn Lôn Đỉnh. Tên rất là nhiều, nhưng chung qui chỉ là Huyền Quan Nhất Khiếu.” [32]

-Huỳnh Nguyên Cát (1271-1355) viết:” Người ta đầu có 9 cung, ở giữa có một nơi gọi là Thiên Cốc, thanh tịnh không vương bụi trần. Nếu có được Nguyên Thần vào an ngự nơi đó, không phát tán ra ngoài, thời thành Tiên, thành Thánh. Huỳnh Đình Kinh nói: Nếu Bạn muốn bất tử, hãy tu Côn Lôn. Mới hay Thiên Cốc thật là vô cùng huyền diệu. [34]

Thay vì bàn thêm nhiêù về Nê Hoàn, tôi xin cống hiến một số danh hiệu thêm về Nê Hoàn. Đọc những danh hiệu ấy, tự nhiên ta sẽ thấy những nhận định, những suy tư cuả ngưới xưa về Nê Hoàn.

Nhân bàn câu: Chân Nhân tiềm thâm uyên của Nguỵ Bá Dương trong sách Tham Đồng Khế, Du Diễm bình như sau:

“ Chân Nhân tức là Nguyên Thần. Thâm Uyên là Thái Uyên. Nó có rất nhiều tên gọi, xin thử kể ra: Nê Hoàn Cung, Lưu Châu Cung, Ngọc Thanh Cung, Thúy Vi Cung, Thái Vi Cung, Thái Ất Cung, Thái Huyền Quan, Huyền Môn, Huyền Cung, Huyền Thất, Huyền Cốc, Huyền Điền, Sa Điền, Đệ Nhất Quan, Đô Quan, Thiên Quan, Thiên Môn, Thiên Cốc, Thiên Điền, Thiên Tâm, Thiên Luân, Thiên Trục, Thiên Nguyên, Thiên Trì, Thiên Căn, Thiên Đường, Thiên Cung, Kiền Cung, Kiền Gia, Giao Cảm Cung, Ly Cung, Thần Cung, Thần Thất, Thần Quan, Thần Phòng, Thần Đô, Huyền Đô, Cố Đô, Cố Khâu, Cố Lâm, Cố Cung, Tử Đỉnh, Tử Kim Đỉnh, Chu Sa Đỉnh, Cống Đỉnh, Ngọc Đỉnh, Ngọc Thất, Ngọc Kinh, Ngọc Vũ, Dao Phong, Đệ Nhất Phong, Tối Cao Phong, Chúc Dung Phong, Côn Lôn Đỉnh, Không Động, Bồng Lai Thượng Đảo, Thượng Kinh, Thượng Cung, Thượng Huyền, Thượng Nguyên, Thượng Cốc, Thựơng Thổ Phủ, Thượng Đơn Điền. Tên thật nhiều, nhưng chung qui chỉ có một. [36]

Chính vì thế mà không vị Tiên Gia nào mà lại không biết giá trị của Nê Hoàn.

d. Đã biết Thái Cực ở nơi đâu, lập tức suy ra đựơc con đựng phản bản hồi hướng.

Còn phương pháp để trở về với Thái Cực, thì Tiên Gia nhất luật chủ trương: Định, Tĩnh.

Hậu Thiên (Thân Tâm) thời biến hóa để trở nên xứng đáng Dữ Đạo Hợp Chân. [41]

-Dịch Kinh viết: Thánh Nhân dĩ thử tẩy tâm, thoái tàng ư mật.

Thánh Nhân tẩy rửa tâm thân cho sạch tục lụy trần ai, và rút lui vào chốn ẩn áo trong lòng mình.[42]

-Lại viết: “Tĩnh vi tháo quân.” (tĩnh là vua của hoạt động). [44]

-Bạch Ngọc Thiềm viết: “Nhân năng hư tâm, Đạo tự qui chi.” [45]

-Lý Đạo Thuần viết: “Nhân năng thường thanh tĩnh, Thiên hạ tất giai qui,” [46]

Và dĩ nhiên, khi đã biết được Thái Cực là điểm đồng qui, hội tụ, thì chỉ việc thu nhiếp thân tâm về nơi Trung Hoàng Mậu Kỷ đó.

Nếu ta kết hợp được với Thái Cực, với Trời, với Đạo trong tâm hồn ta, đó là:

Để kết thúc chương này, ta mượn 2 câu thơ của Mã Đơn Dương tặng Triệu Công:

CHÚ THÍCH

[1] Xem Đạo Tạng, trong Trung Quốc Đạo Giáo, Khanh Hi Thái chủ biên, q. 2, tr. 11-40.

Xem Trung Hoa Đạo Giáo Đại Từ Điển, tr. 227-231.

Xem Trung Quốc Đạo Giáo Đại Sự niên biểu, Trung Quốc Đạo Giáo, q. IV, tr. 293-322.

[2] Lý Kiệt, Trương Vĩnh Tường, Mạnh Chí Tài, Đạo tạng mục lục tường chú, in năm Đạo Quang thứ 35 (1885).

Xem Wieger, Taoisme, T. 1, p. 23

[3] Xem Wieger, Taoisme, T. I, Bibliographie générale, p. 24.

[4] Khổng tử tắc viết: Thiên Lý, Lão Tử tắc viết Cốc Thần, Dịch tắc viết : Thái Cực. Danh tuy hữu dị, kỳ thực, đồng nhất Chân Như bàn thể dã.

Qui Nguyên Trực Chỉ q. trung, tr. 360.

...Đạo vi Thái Cực.

Tạ Vô Lượng, Trung Quốc Triết Học sử, đệ Tam Thiên thượng, tr. 14.

Thái Cực tức Đạo, Đạo tức Đơn dã.

Tiên Học từ Điển, tr. 64.

[5] Hữu vật tiên Thiên Địa,

Vô hình bản tịch liêu,

Năng vi vạn tượng chủ,

Bất trục tứ thời điêu.

Đỗ Thiéu Lăng, Qui Nguyên Trực Chỉ, q. trung, tr. 370.

[6] 丹者何也，人中之太極也。

Đơn giả, hà dả. Nhân trung chi Thái Cực dã.

Xướng Đạo Chân Ngôn, q. 2, tr. 8a.

[7] Phù Vô Cực O giả, Thái Cực O dã. Đãn hữu cá thử Huyền Quan Nhất Khiếu nhi Vô Cực, Thái Cực chi danh do thử phân. Kỳ thực vô khả phân dã.

夫無極 O 者，太極 O 也。但有個此玄關一竅而無極, 太極之名由此 分。其 實無可分也.

Vô Cực là Thái Cực, chỉ vì có Huyền Quan Nhất Khiếu mà Vô Cực, Thái Cực chia thành 2 tên. Kỳ thực không thể phân vậy.

Xướng Đạo Chân Ngôn, q.2, tr. 8a.

...Nguyên Quan tức Nguyên Tẫn chi biệt danh, nhân kỳ Âm Dương tại thử, cố vị Nguyên Tẫn môn. Nhân kỳ Nguyên Diệu bất trắc, cố vị Nguyên Quan Khiếu, kỳ thực giai thử Nhất Khiếu nhĩ.

...Huyền Quan tức là Huyền Tẫn chi môn. Vì gồm đủ Âm Dương nên gọi là Huyền Tẫn môn. Vì huyền diệu bất trắc, nên gọi là Huyền Quan Khiếu. Kỳ thật, chỉ là một khiếu.

Tượng Ngôn Phá Nghi q. hạ, tr. 2a.

** (Thời nhà Thanh, vì vua Khang Hi tên là Huyền, nên vì kiêng tên huý của vua, nên các chữ Huyền đổi thành Nguyên hết. Nay ta đổi ngược lại: Các chữ Nguyên đổi lại thành Huyền. Tượng Ngôn phá Nghi là của Lưu Nhất Minh (1734-1821) viết thời nhà Thanh. Ông mất năm Tuyên Tông Thành Hoàng Đế, Đạo Quang 1.)

...Huyền quan giả, chí huyền chí diệu chi cơ quan dã. tức nhân thân trung chi Thái Cực thị dã.

...Huyền Quan là một cơ quan chí huyền, chí diệu, đó là Thái Cực trong con người vậy.

Tính Mệnh Pháp Quyết minh chỉ, q. 7, tr. 2.

[8] Na ta tử sở vị Huyền Quan Khiếu dã.

那些子所謂玄關也。

Na Ta Tử là Huyền Quan Khiếu.

Đàm Dưỡng Ngô, Địa Lý Hợp Bích, tr. 106.

Ta Tử, Ngũ Trung dã 些子五中也.

Như trên. tr. 106.

Đại Đạo vô đa, chỉ tranh Na Ta Tử. Cố viết: Bất ly hồ giá cá. Nhân Thân hữu thử Nhất Khiếu. Thiên Địa hữu thử nhất Khiếu. Địa lý gia tu nhận thử Âm Dương chi khiếu.

大道無多，只爭那些子。故曰﹕ 不離乎這個。人身有此一竅。

天地有此一竅。地理家須認此陰陽之竅。

Đại Đạo chẳng qua là Cái Đó. Cho nên nói: Không lìa Cái Đó. Con người có khiếu ấy. Trời Đất cũng có khiếu ấy. Các nhà Địa Lý cần nhận thức được Âm Dương khiếu ấy.

Như trên. tr. 105.

[9] Căn bản do lai Thái Cực tầm.

根本由來太極尋。

Đại Động Chân Kinh tr. 4b.

[10] Chân Như Bản Tánh giả, phụ mẫu vị sinh tiền, nhất chân vô vọng chi thể, vị chi Bổn Lai Diện Mục. Thiền Tông tắc viết: Bổn Tánh Di Đà. Khổng Tử tắc viết: Thiên Lý. Lão tử tắc viết: Cốc Thần. Dịch Đạo tắc viết: Thái Cực. Kỳ thật đồng nhất Chân Như Bản Tính dã.

真如本性者，父母未生前，一真無妄之體，謂之本來面目。

禪宗則曰﹕ 本性彌陀。孔子則曰﹕ 天理。老子則曰﹕谷神。

易道則曰﹕ 太極. 其實同一真如本體也。

Đỗ Thiếu Lăng, Qui nguyên trực chỉ, quyển Trung, tr. 369.

[11] như 10, như 8

[12] Dục cầu Trường Sinh, tu thức sở sinh chi bổn, dục cầu bất tử, đương minh Bất tử chi nhân. Cố viết: Nhận đắc bất tử nhân, phương tài nhân bất tử. Na bất tử Nhân, đạo gia hô vi Thiết Hán,Thích Thị hoán tác Kim Cương. Tức thế nhân Bản Lai diệu Giác Chân Tâm thị dã.

欲求長生，須識所生之本。欲求不死，當明不死之人。

故曰﹕ 認得不死人，方才人不死。那不死人，道家呼為鐵漢。

釋氏喚作金剛。即世人本來妙覺真心是也。

Tính Mệnh Khuê Chỉ, q. Hanh, tr. 2a.

[13] Thái cực giả, ngô tâm chi Thiên Tâm dã.

太極者吾心之天心也。

Liêu Dương Điện vấn đáp thiên, Thiên nhất tr. 2b.

[14] Phù thân trung nhất khiếu danh viết Huyền Tẫn, khí dĩ sinh, thức vi phủ thần, Tam Nguyên sở trú cánh vô phân biệt. Tinh Thần Hồn Phách hội tại thử huyệt. Nãi Kim đơn hoàn phản chi căn. Thần Tiên ngưng kết Thánh Thai chi địa. Cổ Nhân vị chi Thái Cực chi đế, Tiên Thiên chi Bính, Hư vô chi hệ, Tạo hoà chi nguyên, Hỗn Độn chi căn, Hư Vô chi cốc, Qui Căn Khiếu, Phục Mệnh Quan, Mậu Kỷ Môn, Chân Nhất Xứ, Trung Hoàng Cung, Đơn Nguyên Phủ, Thủ Nhất Đàn, Yến Đơn Lô, Chu Sa Đỉnh, Long Hổ Huyệt, Huỳnh Bà Xá, Dung Lô, Thổ Phủ, Thần Thủy, Hoa Trì, Đế Ất, Thần Thất, Linh Đài, Giáng Cung. Ngã đắc diệu quyết, danh viết Qui Trung...Khảm, Ly thủy Hỏa Giao Cấu chi hương, Nhất Thân Thiên Địa chi chính Trung.

Thông Tiên Bí Thư, q. 4. tr. 9b.

[15] Nhập dược Kính viết:

Ẩm Đao Khuê, khuy Thiên xảo,

Biện sóc vọng, tri hôn hiểu.

飲刀圭，窺天巧，

辨朔望知昏曉。

Tiên Học Từ Điển, tr. 24.

[16] Đả phá hỗn Độn, khiêu nhập Hư Vô.

打破混沌，跳入虛無。

Tứ bách tự giải, tr. 86.

Nhất kiếm tạc khai Hỗn Độn,

Lữơng thủ phách liệt Hồng Mông.

一劍鑿開混沌，

摳手擘裂鴻濛。

Tham đồng Khế phát huy, q. trung, tr. 9a.

[17] 丹者何也？人中之太極也。

Xướng Đạo Chân Ngôn.

[18] 輪迴玉兔與金烏

道在人心，人自迷。

Tiên Học từ Điển, tr. 93

[19] 身中儘有延年藥

可笑愚人向外尋。

Tiên Học từ Điển, tr. 93

[20] 妙道不離自家身

豈在千山萬水并。

Tiên Học từ Điển, tr. 93

[21] Như trên. tr. 93.

[22] Thị chi bất kiến, cận nhi dị cầu.

視之不見，近而易求。

Kim đơn Đại dược chỉ tại mục tiền, khởi bất cận da? Nại hà thị chi bất kiến, bác nhi bất đắc, tuy cận, do viễn dã. Nhược đắc pháp độ cầu chi, tắc phiến hướng công phu, tiện hữu mãn mục hoàng hoa hiển lộ. Phù hà viễn chi hữu. Ngộ Chân Thiên vân:

“ Công phu dung dị, dược phi dao, thuyết phá, nhân tu thất tiếu”.

工夫容易藥非遙，說破人須失笑。

Tiếu giả dã, tiếu kỳ cận nhi dị cầu, nhi nhân tự sách chi ư cao viễn dã. Phục Mệnh Thiên vân:”

Phân minh chỉ tại mục tình tiền, tự thị thời nhân bất kiến Thiên”.

分明只在目睛前，自是時人不見天。

Duy kỳ bất kiến dã, ư thị xả nội, vụ ngoại. Hoặc thái Dương tinh, Nguyệt hoa, hoặc luyện kim thạch, thảo mộc, hoặc hành phòng trung chi thuật, . Chính sở vị: Đạo tại nhĩ, nhi cầu chư viễn, sự tại dị nhi cầu chư nan. Bi hĩ.

Tham đồng Khế phát huy, quyển thượng, tr. 12b.

[23] Trung Dung viết: ngứ đại , thiên hạ mạc năng tải, Thái Cực bao hồ Thiên Địa chi ngoại dã. Ngứ tiểu, thiên hạ nạc năng phá, Thái Cực nhập hồ vạn vật chi trung dã.

中庸曰﹕ 語大天下莫能載，太極包乎天地之外。

語小，天下莫能破，太極入乎萬物之中也。

Xướng Đạo Chân Ngôn, tr. 8b

[24] Trương Tam Phong, Đạo Thuật hối tông, q.3, tr. 101.

[25] Tiên Học Từ Điển, tr. 143.

[26] Trương Tam Phong, Đạo Thuật hối tông, q.4, tr. 160.

[27] 虎躍龍騰風浪麤，

中 央正位產玄珠.

Tiên Học Từ Điển, tr. 143.

[28] 一粒粟中藏世界。

Tiên Học Từ Điển, tr. 331.

[29] Tiên Học Từ Điển, tr. 76.

[30] 頭有九宮，中有泥丸。

Kim đơn đại thành, tr. 4.

[31] Đại động Chân Kinh, tr. 7a.

[32] Thủ hữu Cửu Cung, thượng ứng Cửu Ngung, kỳ trung Nhất Cung viết: Thiên Tâm, viết Tử Phủ, Thiên Uyên, Thiên Luân, Thiên Quan, Thiên Kinh, Thượng Đô quan, Côn lôn đỉnh. Kỳ danh phả chúng. Tổng nhi ngôn chi viết: Huyền Quan Nhất Khiếu.

首有九宮上應九隅，其中一宮曰﹕天心，曰紫府，天淵，天輪，

天關，天京，上都關，崑崙頂。其名頗眾。總而言之曰﹕ 玄關一竅。

Kim Đơn Đại Thành tr, 2a.

[33] 頭有九宮，中一宮名曰谷神。

Tính Mệnh Khuê Chỉ, q. Hanh, tr. 21b.

[34] Đầu hữu cửu cung, trung hữu nhất sở, danh viết Thiên Cốc, thanh tĩnh vô trần. Năng tương Nguyên Thần an trí kỳ trung, hào bất ngoại trì tức thành Chân, chứng Thánh, túc tại thị hĩ. Huỳnh Đình Kinh vân: Tử dục bất tử tu Côn Lôn... Khả kiến thủ thử Thiên Cốc, hữu vô hạn chi diệu dã.

頭有九宮，中有一所，名曰天谷，

清靜無塵。能將元神安置其中，毫不外馳，

息成真證聖，即在是矣。黃庭經云﹕

子欲不死修崑崙。。。可見守此天谷有無限之妙也。

Tiên Học Diệu Tuyển, tr. 298.

[35] Đạo Học Cầu Chân, chương X.

[36] Tham Đồng Khế phát huy, q, trung, trang 18b.

[37] Tham Đồng Khế phát huy, q, trung, trang 18b.

[38] Tham Đồng Khế phát huy, q, trung, trang 18b.

[39] Tham Đồng Khế phát huy, q, trung, trang 18b.

[40] Nhập Dược Kính, tr. 10b.

[41] Tiên Kinh vân: Tiên Thiên bất đắc Hậu Thiên, vô dĩ chiêu nhiếp. Hậu Thiên bất đắc Tiên Thiên, vô dĩ biến hóa.

仙經云﹕ 先天不得後天無以招攝。後天不得先天無以變化。

Tiên Học Từ Điển, trang 20, phần Phụ Lục.

[42] Dịch, Hệ Từ Thượng, chương XI.

[43] Đạo Đức Kinh, chương XVI.

[44] Đạo Đức Kinh, ch. 28.

[45] Tiên Học Diệu Tuyển, tr. 261.

[46] Tiên Học Diệu Tuyển, tr. 272.

[47] Tiên Học Diệu Tuyển, tr. 273.

[48] Tiên Học Diệu Tuyển, tr. 350.

[49] Tiên Học Diệu Tuyển, tr. 380.

[50] Tính Mệnh Khuê Chỉ q. Hanh, tr. 4a.

[51] Nhập dược Kính, tr. 14b

[52] Nhập dược Kính, tr. 15a.

[53] 一粒刀圭鍊入神

大如黍米值千金

只消半盞鴻濛酒

飲處何須更鼓琴

Nhập dược Kính, tr. 13b.

[54] Cẩu bất tạc khai Hỗn Độn, phách liệt Hồng Mông, tắc hà dĩ khuy Thiên Địa chi chí bảo. 苟不鑿開混沌，擘裂鴻濛，則何以窺天地之至寶。

Nhập dược kính, tr. 14a

Tạc khai Hỗn Độn, phách liệt Hồng Mông, phương kiến Kim Đơn.

鑿開混沌，擘裂鴻濛，方見金丹。

Nhập dược kính, tr. 14a

[55] 成仙只是神光，天宮無用臭皮囊。

Tiên Học Diệu Tuyển, tr. 360.

TINH HOA CÁC ĐẠO GIÁO

CHƯƠNG XIII

QUẦN KINH DIỆU TUYỂN

KINH SÁCH ĐẠO LÃO

1. Nhìn bao quát kinh tẠng ĐẠo Lão.

2. Trình bày cỐt tỦy kinh điỂn cỦa ĐẠo Lão.

b. Thái Cực tiềm ẩn ngay trong lòng con người.