THAM ĐỒNG KHẾ TRỰC CHỈ
Nhân Tử
Nguyễn Văn Thọ khảo luận & bình dịch
Tham Đồng Khế Kinh Văn
Trực Chỉ của Ngụy
Bá Dương
»
Mục Lục |
Thượng
1 2
3 4
5 6
7 8 |
Trung
1 2
3 4
5 |
Hạ
1 2
3 4
5
6
Tham Đồng Khế Kinh Văn Trực
Chỉ
參
同
契
經
文
直
指
Thượng thiên
上 篇
Chương 7
Hằng Thuận
Thuận theo
Thiên Văn Địa Lý
Hằng thuận địa lý,
Thừa Thiên bố tuyên,
Huyền u viễn miểu,
Cách ngại tương liên,
Ứng độ dục chủng.
Âm Dương chi nguyên.
Liêu khuếch hoảng hốt,
Mạc tri kỳ đoan.
Tiên mê thất quĩ,
Hậu vi chủ quân.
Vô bình bất bí,
Đạo chi tự nhiên
Biến dịch cánh thịnh,
Tiêu tức tương nhân,
Chung Khôn phục thủy,
Như tuần liên hoàn.
Đế vương thừa ngự,
Thập tải thường tồn. |
恆 順 地 理
承 天 布 宣
伭 幽 遠 眇
隔 閡 相 連
應 度 育 種
陰 陽 之 元
寥 廓 恍 惚
莫 知 其 端
先 迷 失 軌
後 為 主 君
無 平 不 陂
道 之 自 然
變 易 更 盛
消 息 相 因
終 坤 復 始
如 循 連 還
帝 王 承 御
十 載 常 存 |
Tạm dịch:
Theo
đúng Địa Lý,
Thuận
theo lẽ Trời
Những
điều huyền diệu,
Ẩn
hiện tương liên.
Theo
đúng độ số,
Âm
Dương chi nguyên.
Rỗng
không hoảng hốt,
Không
rõ đầu đuôi,
Thoạt
mê, mất đạo,
Sau
làm chủ quân,
Đã
bằng, phải dốc,
Đạo tự
nhiên vậy.
Biến
dịch càng nhiều,
Đầy
vơi tương sinh,
Hết
Khôn trở lại,
Như là
vòng tròn.
Đế
vương theo Trời,
Thiên
thu vĩnh cửu.
Hai tiết
trên lấy một năm, một tháng chỉ thị Âm Dương hỗ tương chi lý. Nói đã rõ
ràng đầy đủ vậy.
Người tu
Chân Đạo, tu Nhất Âm Nhất Dương chi đạo. Dương chủ cương kiện, Âm chủ
nhu thuận. Tiến Dương là tiến Cương Kiện vậy. Vận Âm là Vận Nhu Thuận
vậy. Tiến Cương Kiện là Tiến ư Trung Chính, thế mới là Kiện. Vận nhu
thuận cũng là Vận ư Trung Chính, thế mới là Thuận. Cương mà Trung Chính
là Cương mà không Khô. Nhu mà Trung Chính là Nhu mà không Ướt. Trong
Cương có Nhu, trong Nhu có Cương. Như vậy Bản Tính sẽ viên minh, sẽ
Trung mà không nghiêng lệch về phía nào. Như vậy Kim Đơn sẽ kết. Đạo Kim Đơn, lấy Trời Đất làm Lô Đỉnh.
Cương tất sẽ không có gì làm thương tổn, thế mới là Kiện. Nhu nên cái gì
cũng mang tải, thế mới là Thuận.
Hằng thuận
địa lý là học theo phép Đất nhu thuận, cái gì cũng mang tải, cái gì cũng
sinh. Thừa Thiên bá tuyên là học theo phép trời Cương Kiện,
cái gì cũng bắt đầu, không có gì khuất phục được. Có thể Pháp Địa là Nhu
Thuận phối địa, có thể Pháp Thiên là Cương Kiện Phối Thiên. Nếu mà Cương
Kiện được như Trời, Nhu Thuận được như Đất, thì sẽ dị tri, giản năng (Hệ
Từ thượng, chương I), thế là Lương Tri, Lương Năng, hồn nhiên Thiên Lý,
Chí Thiện, Vô Ác vậy.
Hãy quan
sát đất trời, Khí của nó thật là Huyền Vi. Hình thể nó thật là xa xôi
miên viễn. Tựa hồ Bỉ Thử cách ngại. Lại thấy Khí đó Tiềm Thông và
Tương liên với nhau.
Tương liên là Ứng kỳ Độ Số, dục kỳ Chủng
loại, vạn vật đều tùy thời phát sinh. Chỗ chúng phát sinh chính là
Nguyên Cơ của Âm Dương. Cái Nguyên Cơ đó tuy là Huyền U, Viễn Miểu, Liêu
Khuếch khó tới gần, Hoảng Hốt không sao lường. Không biết đầu đuôi.
Nhưng xem cách trái đất sinh trưởng vạn vật, thì không biết đâu là đầu,
nhưng cũng đoán được đầu của nó. Thoán từ quẻ Khôn noí: Tiên mê hậu đắc chủ. Thoán truyện viết: Tiên mê thất Đạo, hậu thuận đắc thường. Vả
đất thì chí Âm và vô Dương. Thừa Dương Khí của Trời nên có Dương. Khi
Dương Khí từ Trời xuống, thì Đất có khí Dương; Khi Dương Khí của Trời
không còn nữa, thì Địa Khí là Âm. Khi Thiên Khí hạ giáng, Địa Khí thượng
thăng. Khi Âm Khí dụng sự, Dương Khí thoái tị, thì vạn vật sẽ bế tắc bất
thông, thế là Địa Khí vô Dương, thế là Mê mà sai hướng, không có người
hướng dẫn. Khi mà Thiên Khí thượng thăng, Địa Khí hạ giáng, Dương khí
dụng sự, Âm khí thuận mệnh, vạn vật ra khỏi vỏ, và được thông suốt. Thế
là đất có Dương, thuận chiều và đúng lẽ thường. Thế là có Chủ Quân vậy. Tiên Mê thất quĩ là Dương cực sang Âm, là
Âm dụng sự, thế là làm chủ quân sau vậy. Âm cực sinh Dương, là Dương
dụng sự. Dương dụng sự thì mọi sự thông suốt, như
là đất bằng vậy. Âm dụng sự, thì vạn vật bế tắc, như là đất dốc.
Đạo trời
đất là đại vãng tiểu lai, tiểu vãng đại lai (xem Thoán Truyện quẻ Thái
và quẻ Bĩ), không bao giờ Có Dương mà không có Âm, không bao giờ có
phẳng mà không có dốc (xem Hào Ba quẻ Thái). Âm Dương phẳng dốc là lẽ tự
nhiên của Đạo. Tuy Thiên Địa cũng vô tâm vậy. Cho nên Đạo biến dịch, Âm
Dương càng thịnh, Dương cực sinh Âm, Âm cực sinh Dương, vơi đầy theo
nhau, cuối cùng là Khôn rồi lại trở lại từ đầu, như một vòng tròn. Cái
đó cốt cho thấy rõ lẽ Dương kiện Âm Thuận, Âm Dương nhất khí lưu hành mà
thôi.
Cũng như
vua thừa thiên ngự trị, bắt chước trời đất, dùng cả 2 bên Cương Nhu, hợp
đức với Trời Đất, cùng mặt trời, mặt trăng hợp sáng, theo tiết tấu của
bốn mùa, hợp lẽ cát hung của quỉ thần, trước Trời Trời không trách, sau
Trời cho đúng chiều Trời (Trước Trời, Trời chẳng trách đâu, Sau Trời cho
hợp cơ màu thời gian. (Kiền, hào Cửu Ngũ). Dùng cách đó trị đời, thì đời
sẽ trị, dùng cách đó để tu đạo thì đạo sẽ thành. Trong thì mình thành thần thánh, ngoài sẽ giúp
người thành Nhân. Tuy 10 đời vẫn còn, sẽ thọ lâu bền, sánh với
người thường, chuyện càng quá dễ. Xưa Phục Hi, Thần Nông tu theo đạo
này, nên hưởng thọ mãi mãi. Hoàng Đế tu đạo này đã cưỡi rồng về Trời, đó
là ít bằng chứng vậy.
»
Mục Lục |
Thượng
1 2
3 4
5 6
7 8 |
Trung
1 2
3 4
5 |
Hạ
1 2
3 4
5
6
|