THAM ĐỒNG KHẾ TRỰC CHỈ
Nhân Tử
Nguyễn Văn Thọ khảo luận & bình dịch
Tham Đồng Khế Trực Chỉ
Tiên Chú của
Từ Cảnh Hưu
»
Mục Lục
|
Thượng 1 2
3 4
5 6
7 8 |
Trung 1 2
3 4
5 |
Hạ 1 2
3 4
5 6
7
Tham Đồng Khế Trực Chỉ Tiên Chú
參
同
契
直
指
箋
註
Thượng thiên
上 篇
Chương 5
Ư thị
Âm Dương không
hợp, thì không có Sinh Khí
11. Ư thị
Trọng Ni tán Hồng Mông
Kiền Khôn đức
đỗng hư
Kê cổ đương
nguyên hoàng,
Quan thư kiến
thuỷ sơ,
Quan hôn khí
tương nữu
Nguyên niên
nãi nha tư
12. Thánh
nhân bất hư sinh
Thượng quan
hiển quan phù
Thiên phù hữu
tiến thoái
Khuất thân dĩ ứng thời. |
於 是 仲 尼 讚 鴻 濛
乾 坤 德 洞 虛
稽 古 當 元 皇
關 雎 建 始 初
昏 冠 氣 相 紐
元 年 乃 牙 滋
聖 人 不 虛 生
上 觀 顯 天 符
天 符 有 進 退
詘 伸 以
應 時 |
Tạm
dịch:
Trọng
Ni giảng Đạo Dịch,
Giải 2
quẻ Kiền Khôn
Giải
Hồng Mông hư tĩnh
Kinh
Thi giảng Quan Cưu
Quan
Cưu là Nguyên Hoàng
Chính
là năm khởi thuỷ
Trai
gái khi đã nhớn,
Liền
nghĩ chuyện lấy nhau.
Nguyên
niên là thế đó.
Trên đây nói về Âm Dương hỗn
độn giao tiếp, vô trung sinh hữu, thì hiểu rằng nếu Âm Dương không hợp
thì không có sinh khí.Trung Dung viết: Quân tử chi đạo, tạo đoan hồ phu
phụ. Nói về đạo phu phụ. tức là nói cách người quân tử tạo đạo chi đoan.
Cho nên đạo thật là huyền vi bí ẩn, dẫu là cặp vợ chồng ngu dốt, cũng có
thể hiểu biết, có thể thi hành được, nhưng tới chỗ cao siêu, thì trong
trời đất này, nó to không gì hơn, nó cũng nhỏ không gì bằng. Tất cả đều
là Đạo Khí, nhỏ thì vợ chồng, lớn thì trời đất, cũng không gì ngoài lẽ 1
Âm 1 Dương tương hợp chi đạo.
Xưa Đức Khổng giải Dịch lấy
Kiền, Khôn làm đầu. Thế là cắt nghĩa Hồng Mông vậy. Kiền trên, Khôn
dưới, mà giữa thì trống rỗng, 1 khí hồn nhiên, đó là Đức sinh vật, đó là
Hồng Mông.
Kinh Thi bắt đầu bằng Quan
Thư, thế là Nguyên Hoàng vậy. Đàn ông đến tuổi đội mũ, đàn bà đến tuổi
lấy chồng. Hai khí dây dưa với nhau. Âm Dương hợp nhất sinh cơ nha tư,
gọi là Năm Đầu. Hồng Mông là khiếu của Tạo Hoá. Nguyên Hoàng, Nguyên
Niên là tạo hoá bắt đầu. Kiền Khôn hợp đức, đó là Hồng Mông. Nam nữ hợp
tình tự nhiên sinh mầm mộng tươi tốt. tất cả đều dạy ta phải biết dùng
cả hai vế Âm Dương. Vả lại thánh nhân không hư sinh nơi thế gian này, mà
phải hoàn thành cho mình, hoàn thành cho người, mong mọi người trở thành
thánh hiền, mọi người hoàn thành Tính Mệnh của mình.
Cho nên nhìn xem Thiên Phù,
làm hiển lộ lẽ Âm Dương tiến thoái khuất thân chi cơ. Như ở nơi quẻ Tiên
Thiên, Ly tả, Khảm hữu. Chấn một dương, Đoài 2 Dương, Kiền 3 dương. Ở
bên tả thì là Tiến là Thân (Ruỗi). Tốn 1 Âm, Cấn 2 Âm, Khôn ba Âm. Từ
hữu mà Thoái mà Khuất (Co). Lại như quẻ Hậu Thiên. Càn, Khảm, Cấn, Chấn
tiến, thân (ruỗi) bên Đông Bắc, Tốn Ly, Khôn Đoài tam Âm thoái, khuất
(Co) ở phía Tây Nam. Tất cả đều là hiển Thiên Phù. Thiên Phù thiên biến,
vạn hoá, nhưng không bao giờ lìa đạo Âm Dương phối hợp. Tham Đồng Khế
chú như vậy. Như vậy suy ra lẽ Âm Dương tiêu tức, Khảm Ly một vong, suy
đến Nguyên Lý thì là Vi (diệu). Đó là ý nghĩa đoạn này.
»
Mục Lục
|
Thượng 1 2
3 4
5 6
7 8 |
Trung 1 2
3 4
5 |
Hạ 1 2
3 4
5 6
7
|