THAM ĐỒNG KHẾ TRỰC CHỈ

Nhân Tử Nguyễn Văn Thọ khảo luận & bình dịch

Tham Đồng Khế Trực Chỉ Tiên Chú của Từ Cảnh Hưu

» Mục Lục | Thượng 1  2  3  4  5  6  7  8 | Trung 1  2  3  4  5 | Hạ 1  2  3  4  5  6  7

Tham Đồng Khế Trực Chỉ Tiên Chú

參 同 契 直 指 箋 註  

Hạ thiên

下 篇

Chương 6

Tí Ngọ

Phục thực là Điều hòa, hợp nhất Ngũ Hành

 Tạm dịch:

Tí Ngọ (Khảm Ly) số là Ba,

Mậu Kỷ số là Năm.

Tam ngũ đã hoà hài

Bát quái sẽ định vị,

Hô hấp sinh ra nhau, (Hô= Dương; Hấp=Âm)

Hô hấp đã tương thông,

Thánh Thai liền ngưng kết.

Hoàng thổ cha của Kim,

Lưu Châu con của Thuỷ

Thổ vốn dĩ khắc Thuỷ

Nước ngăn Thổ không khởi

Chu Tước là Hoả tinh

Điều hoà mọi thắng bại

Thuỷ thắng Hoả sẽ tiêu,

Sẽ qui về Hậu Thổ

Tam Tinh đã hội hợp, (Thuỷ, Hoả, Thổ)

Đều qui về tông tổ.

Tiết trên nói về phép PhụcThực, Giản dị không phiền tạp. Phép đó ra sao? Tức là phải điều hoà Ngũ Hành, và Hợp Nhất Ngũ Hành. Tí thuộc Khảm, Khảm là Thuỷ. Ngọ thuộc Ly, Ly là Hoả. Ly nạp Mậu, Khảm nạp Kỷ. Hào giữa quẻ Khảm đặc. Đó là Chân Tri, Mậu là Tín của Chân Tri. Hào giữa quẻ Ly đứt, Đó là Linh Tri. Kỷ là Tín của Linh Tri. Khảm là Một, Ly là hai, hợp lại thành Ba. Mậu Kỷ là Thổ ở Trung Ương, số là Năm. Ngoài thì lấy Khảm đìền Ly. Lấy Chân Nhất chi Thuỷ, phù trợ cho Linh Minh chi Hoả. Trong thì Mậu sẽ chảy vào Kỷ, lấy Tín của Cương Kiện, hợp với ý của Nhu Thuận, thế là Tam Ngũ hoà hài. Tam Ngũ đã hoà hài thì Tiên Thiên Tính, Tình, Tinh Thần sẽ thống Hậu Thiên Tinh Thần, Quỉ Phách, thế là Bát Quái Âm Dương sẽ định vị, và Tạo Hoá kỷ cương sẽ chíng đáng vậy. Bát thạch tượng trưng cho Bát Quái. Dương là Cương, Âm là Kỷ. Khảm Ly là cái dụng của Bát Quái. Ly Khảm mà hoà hài, thì Âm Dương của sáu quẻ còn lại kia, cũng sẽ theo nhau mà hoà hài, sẽ được chính đáng tất cả. Cương Kỷ đã lập, một Động thì là Hô (thở vào),

Hô thì sinh Dương. Một tĩnh là Hấp, hấp sẽ sinh Âm. Một Âm, một Dương động tĩnh liên quan với nhau, hô hấp tương thông, bỉ thử hàm dục, Tình Tính giao hợp, trữ tức thành vợ chồng. Tiên Thiên chi khí tự Hư Vô trung lai, ngưng kết thành Nhất Thử chi châu vậy.

Trên đây là chú giải đoạn văn: Đan sa mộc tinh, cho đến Đô qui Mậu kỷ.

(Xem chính văn TĐTC Kinh Văn Hạ Thiên tr 3a, bản Dịch tr 161)

Thuỷ, Hoả, Thổ tam vật, là ba vật trọng yếu trong Đạo. Ba vật ấy hợp nhau sẽ sinh Đơn, sinh Thánh, và Phục Hồi Tiên Thiên.

Trong ba vật đó thì Ly sẽ sinh nhân, sinh vật, và rơi vào Hậu Thiên, vì Thổ năng sinh Kim, Thuỷ năng sinh Mộc. Cho nên Hoàng Thổ là cha của Kim. Thuỷ sinh Mộc cho nên Lưu Châu là con của Thuỷ.

Thổ làm sao mà sinh Kim?

Dùng Ly Kỷ là Hư Linh Chân Ý đến khắc Thuỷ Địa trọc thuỷ, mà cầu Kim Tình của Chân Tri, cho nên làm cho Thổ ngăn Thuỷ không cho dấy lên.

Làm sao Thuỷ có thể sinh Mộc?

Dùng Khảm trung Tinh Nhất chi Chân Thuỷ, đến khắc Ly Cung liệt diễm táo Hoả. Lấy toàn Linh Tri của Mộc Tính, cho nên Thuỷ thịnh mà Hoả bị tiêu diệt vậy.

Chỗ khác nhau là Thuỷ dùng để diệt Hoả, làm sao mà Thổ lại ngăn? Hoả điều hoà thắng bại, làm sao bị Thuỷ diệt?

Nước có thứ là nước đục, có thứ là nước Tinh Nhất chi Thuỷ. Hoả có thứ bốc cao có thứ ôn hoà.

Thổ trấn chi thuỷ, là thứ nước đục. Thuỷ diệt Hoả là diệt thứ lửa cháy mạnh.

Nước đục mà cạn, thì Thuỷ Tinh Nhất sẽ sinh. Liệt hỏa mà ngưng, thì lửa Ôn Hoà sẽ hiện.

Câu tử qui hậu Thổ là Thổ chấn Thuỷ, Thuỷ khô bùn sẽ sinh Thổ. Thuỷ diệt Hoả mà hoả bị diệt, thì tro hoá thành Thổ. Tương sinh tương khắc lẩn nhau. Trong Khắc có Sinh. Chân Tri Linh Tri tương hợp, Chân Tình Chân Tính đồng khí, Cương nhu câu qui Trung Chính, như Ô Thố gặp nhau ở vòng Hoàng Đạo.

 Dược tức thị Hoả, Hoả tức thị Dược. Thuỷ Hoả Thổ tam tính một nhà, kết thành một hạt Kim Đơn thử châu. Cùng tông tổ vậy.

Âm Dương tương hợp, mới gọi được là cùng Tông Tổ. Âm Dương chưa hợp nhất, chưa có cảnh tượng Hồn Nhiên Nhất Khí, thì không gọi được là Cộng Tông Tổ. Chính Văn nói: Hàm Nguyên Hư Nguy, Bá tinh ư Tí. Hư Nguy là chỗ Âm Dương giao hội, cũng là chỗ Nhật Nguyệt hợp phù hành trung chi xứ,[1] cho nên Nguyên Tinh ở đấy. Nguyên Tinh là tên khác của Kim Đơn, và cũng chính là Tông Tổ.

Đoạn này chú câu: Cương nhu điệt hứng cho đến câu: Bá Tinh ư Tí (Nguyên văn TĐTC, Kinh Văn Hạ Thiên, trang 4a, bản dịch tr. 167).

[1] Xưa sao Hư Nguy ở vào cung Tí là Nhất Dương lai phục.

» Mục Lục | Thượng 1  2  3  4  5  6  7  8 | Trung 1  2  3  4  5 | Hạ 1  2  3  4  5  6  7