» mục lục                                                       PHẦN II - BÌNH DỊCH

CHƯƠNG 28

TIÊN NHÂN

仙 人

A. KINH VĂN

1. Tiên nhân, đạo sĩ, phi hữu thần.

仙 人 道 士 非 有 神

2. Tích tinh, lũy khí, dĩ vi chân.

積 精 累 氣 以 為 真

3. Huỳnh đồng diệu âm, nan khả văn.

黃 童 妙 音 難 可 聞

4. Ngọc thư, giáng giản, xích đơn văn.

玉 書 絳 簡 赤 丹 文

5. Tự viết Chân Nhân, cân kim cân,

字 曰 真 人 巾 金 巾

6. Phụ giáp, trì phù, khai thất môn.

負 甲 持 符 開 七 門

7. Hỏa binh, phù đồ, bị linh quan.

火 兵 符 圖 備 靈 關

8. Tiền ngang hậu ti, cao hạ trần.

前 昂 後 卑 高 下 陳

9. Chấp kiếm bách trượng vũ cẩm phan,

執 劍 百 丈 舞 錦 幡

10. Thập tuyệt bàn không, phiến phân vân,

十 絕 盤 空 扇 紛 紜

11. Hỏa linh, quán tiêu, đội lạc yên,

火 鈴 冠 霄 隊 落 煙

12. An tại hoàng khuyết, lưỡng mi gian,

安 在 黃 闕 兩 眉 間

13. Thử phi chi điệp, thực thị căn.

此 非 枝 葉 實 是 根

B. LƯỢC DỊCH

Tiên nhân đạo sĩ, chẳng phải thần,

Tích tinh, lũy khí mới thành chân.

Tiếng thần Huỳnh Đồng nghe khó khăn,

Huỳnh đình, Ngọc thư, Xích tử văn,

Chép rằng: Chân Nhân đội kim cân,

Mặc giáp, cầm phù, mở thất môn,

Hỏa binh chực sẵn các linh quan.

Trước cao sau thấp, đã bầy trằm,

Cầm kiếm trăm trượng, múa cẩm phan.

Hào quang tung tỏa khắp không gian.

Đội ngũ vô vàn như mây tuôn,

Tất cả hợp tại lưỡng mi gian.

Chẳng phải là cành, ấy bản căn.

C. CHÚ THÍCH

Câu 1. Tiên nhân đạo sĩ phi hữu thần.

仙 人 道 士 非 有 神

Tiên nhân đạo sĩ chẳng phải có thần gì hơn người.

Câu 2. Tích tinh, lũy khí dĩ vi chân.

積 精 累 氣 以 為 真

Họ sở dĩ thành công, nên tiên, nên thánh, là nhờ đã dày công tu luyện, biết tích lũy tinh khí, hàm dưỡng thiên chân.

Câu 3. Huỳnh đồng diệu âm nan khả văn.

黃 童 妙 音 難 可 聞

Huỳnh đồng 黃 童: Thần Chân Nhất 真 一 神, hay Xích Thành đồng tử 赤 城 童 子, hay Huỳnh đình chân nhân 黃 庭 真 人.

Diệu âm 妙 音: Tiếng nói thầm lặng, huyền diệu.

Nan khả văn 難 可 聞: Khó mà nghe thấy được.

Câu 4. Ngọc thư, giáng giản, xích đơn văn.

玉 書 絳 簡 赤 丹 文

Đây là ám chỉ Huỳnh Đình kinh. Huỳnh Đình kinh còn được gọi là: Đại đế kim thư 大 帝 金 書, hay Đông Hoa ngọc thiên 東 華 玉 篇.

Câu 5. Tự viết Chân Nhân cân kim cân.

字 曰 真 人 巾 金 巾

Để cho thông nghĩa, tôi dịch Tự viết là chép rằng: (sách trên chép rằng). Cân kim cân 巾 金 巾: đội khăn vàng (chữ cân trước là động từ, chữ cân sau là danh từ).

Câu 6. Phụ giáp trì phù, khai thất môn.

負 甲 持 符 開 七 門

Phụ giáp 負 甲: Mang giáp. Nếu dịch là hô thần Lục giáp tôi thấy cầu kỳ quá. Vụ Thành Tử lại còn ghi cả 6 tên các thần Lục giáp nữa mới phức tạp.

Trì phù 持 符: mang phù tiết.

Khai thất môn 開 七 門: Khai thất khiếu.

Câu 7. Hỏa binh phù đồ bị linh quan.

火 兵 符 圖 備 靈 關

Thái cực ở đâu thì có hào 爻 và quái 卦 châu quanh ở đó. Bản thể ở đâu, thì có các hiện tượng bao quanh ở đó. Thượng thần trời đất ở đâu, thì có chúng thần chầu quanh ở đó. Ví như đâu có vị tướng quân, thì đấy có chư binh túc trực.

Câu 8. Tiền ngang hậu ti, cao hạ trần.

前 昂 後 卑 高 下 陳

Câu này cũng giống như câu đầu Hệ từ thượng: Thiên tôn địa ti, kiền khôn định hĩ. Cao ti dĩ trần, quí tiện vị hĩ. 天 尊 地 卑, 乾 坤 定 矣. 高 卑 以 陳, 貴 賤 位 矣. Đâu có chư thần thì đấy có tôn ti, cũng như đâu có hiện tượng, thì đấy có lớp lang, đẳng cấp.

Tử Hà giải mấy câu này rằng: Linh quan 靈 關 là Huyền môn 玄 門, là Hạ thước kiều 下 鵲 橋 gần Vĩ lư 尾 閭. Phía trước hướng về rốn nên gọi là tiền ngang 前 昂 (trước cao), phía sau hướng về Vĩ Lư, nên gọi là hậu ti 後 卑.

Tôi thấy giải như vậy đi quá xa. Chủ đề chương này chỉ có là Muốn tu tiên ngoài sự tu luyện chuyên cần còn phải nghe được tiếng thần trời đất trong mình. Nhưng nghe biết được thần trời đất không phải chuyện dễ. Tuy nhiên Huỳnh đình đã ghi chép dung quang diện mạo vị thần đó cùng với phẩm phục uy nghi, binh tướng chầu chực hộ trì. Hiểu như vậy vừa thông mạch văn, vừa lãnh hội được đại ý chương. Cắt nghĩa, giải thích tứ tung, chỉ làm cho rối loạn đầu óc độc giả; cho đến chương này, tôi toàn dùng cách giải thích hết sức tự nhiên giản dị, để giải thích chương cú, mà vẫn làm nổi bật lên được cái hay, cái lạ, cái cao siêu của Huỳnh Đình. Chính vì vậy mà tôi vẫn khai thác Vụ Thành Tử và Tử Hà nhưng không chấp nhận phương pháp giải thích của các ông. Gặp những câu khó, thì nói ngay rằng đó là câu khó giải thích, còn hơn là đi tìm một cái gì khó hơn để cắt nghĩa. Rút cuộc chẳng cắt nghĩa được cái gì.

Câu 9. Chấp kiếm bách trượng vũ cẩm phan.

執 劍 百 丈 舞 錦 幡

Cầm kim dài trăm trượng, múa cờ phan bằng gấm.

Câu 10. Thập tuyệt bàn không, phiến phân vân,

十 絕 盤 空 扇 紛 紜

Ý nói múa kiếm trên không trung phả ra ánh hào quang. Tử Hà giải thập tuyệt là lá cờ Huyền Vũ dùng để thâu nhiếp thần khí.

Câu 11. Hỏa linh quán tiêu, đội lạc yên.

火 鈴 冠 霄 隊 落 煙

Hỏa linh 火 鈴: Nhạc lửa. Quán tiêu 冠 霄: Vút trời xanh. Đội lạc yên 隊 落 煙: Đội ngũ như mây khói.

Câu 12. An tại Huỳnh khuyết lưỡng mi gian.

安 在 黃 闕 兩 眉 間

Huỳnh khuyết 黃 闕: Thiên đình. Lưỡng mi gian 兩 眉 間: Giữa đôi lông mày (Ta thấy điểm giữa trán đối với đạo Lão rất quan trọng).

Câu 13. Thử phi chi diệp thật thị căn.

此 非 枝 葉 實 是 根

Huỳnh Đình cho rằng nhận định được rằng trong đầu não có Trời ngự trị là một điều then chốt căn bản, chứ không phải là một điều tùy thuộc.

D. BÌNH GIẢNG

Chương này được Ngoại Cảnh toát lược như sau:

Tiên nhân đạo sĩ phi hữu thần,

仙 人 道 士 非 有 神

Tích tinh, lũy khí dĩ thành chân. (chương 18)

積 精 累 氣 以 成 真

Phụ giáp trì phù, khai thất môn.

負 甲 持 符 開 七 門

Thử phi chi diệp thực thị căn,

此 非 枝 葉 實 是 根

Trú dạ tư chi, khả trường tồn. (chương 17)

晝 夜 思 之 可 長 存

Cho nên chương này thực ra chỉ có hai ý chính:

(1) Tu tiên tu đạo chỉ cốt chuyên cần, tích tinh, lũy khí. Tiên thánh cũng chỉ là những người thường như chúng ta, tu luyện, nhờ khổ công mới thành đạt (câu 1, 2).

Tiên học diệu tuyển 仙 學 妙 選 có thơ:

«Phụng chân, tu đạo, thủ trung hòa,

奉 真 修 道 守 中 和

Thiết chử thành châm yếu trác ma,

鐵 杵 成 針 要 琢 磨

Thủ sự bản nhiên vô đại xảo,

此 事 本 然 無 大 巧

Chỉ tranh nhật trục dụng công đa.» [1]

只 爭 日 逐 用 功 多

Tạm dịch:

Phụng chân, tu đạo, giữ Trung Hòa,

“Chày sắt thành kim”, phải trác ma,

Chuyện đó chẳng cần tài khéo lớn.

Chỉ cần ngày tháng, dụng công đa

(2) Muốn tu luyện cho thành tiên, thành thánh, cần phải biết rằng có thần trời đất ngự trị trong lòng mình, cần phải nghe thấy được thần trời đất hàn huyên cùng mình (câu 3). Nhưng hỏi mấy ai nghe thấy được tiếng thần trời đất? (câu 3).

Tuy nhiên ta hãy tin Huỳnh Đình kinh, vì Huỳnh Đình đã xác định đó là một sự kiện có thật (câu 4).

Kế tiếp đó chỉ là nhắc lại: dung quang, danh hiệu, (câu 5); phẩm phục, uy thế (câu 6, 7); oai võ (câu 8, 9, 10) của Thần Huỳnh Đình.

Kế đó, Huỳnh Đình kinh xác nhận lại rằng: Thần trời đất, cùng chư thần chẳng ở đâu xa, mà đã ở ngay vừng trán con người, trong đầu não con người (câu 11, 12). Huỳnh Đình kinh cho rằng đó là quan niệm then chốt cơ bản đừng có lấy làm thường. Tư tưởng này Huỳnh đình đã nhiều lần nhắc đi nhắc lại. Ta hãy đọc lại:

Chương 4: Huỳnh đình trung nhân ý cẩm y.

黃 庭 中 人 衣 錦 衣

Chương 17: Động phòng tử cực linh môn hộ,

洞 房 紫 極 靈 門 戶

Thị tích Thái Thượng cáo ngã giả,

是 昔 太 上 告 我 也

Tả thần Công tử phát thần ngữ,

左 神 公 子 發 神 語

Hữu hữu Bạch Nguyên tính lập xứ.[2]

右 有 白 元 併 立 處

Chương 19: Vấn thùy gia tử tại ngã thân,

問 誰 家 子 在 我 身

Thử nhân hà xứ nhập Nê Hoàn.

此 人 何 處 入 泥 丸

Quang cảnh thần trời đất oai nghi cùng với chư thần ngự trong đầu não con người mà chương này đề cập đến, ta thấy cũng tương tự như quang cảnh mô tả nơi chương 7 ở trên.

Cảm thấy có thần trời đất hiện diện trong lòng mình, chính là bí quyết cao siêu nhất để thành tiên, thành thánh. Đạo giáo nào cũng công nhận điểm này. Biết bao nhiêu thánh nhân nhờ sự trực giác này đã thành thần, thành thánh. Trung Dung viết:

E dè cái mắt không nhìn,

Tai nghe không nổi cho nên hãi hùng,

Càng ẩn áo lại càng hiện rõ,

Càng siêu vi, càng tỏ sáng nhiều,

Nên dù chiếc bóng tịch liêu.

Đã là quân tử chẳng siêu lòng vàng.[3]

Chính là sợ Trời, kính Trời tiềm ẩn trong tâm mình. Quyển Thông điệp tình yêu nhân hậu gởi các hồn nhỏ [4] ghi lời Chúa Giêsu đàm đạo cùng bà Margarita người Bỉ như sau: «Nếu người ta không có cảm giác như một giác quan thứ sáu về sự hiện diện của Cha trong họ cho dầu cảm giác đó đôi khi mờ ảo thì, Cha cho con hay, không ai có thể nên thánh được. Than ôi! giác quan thứ sáu ấy bị bóp nghẹt bởi nết xấu dưới mọi hình thức.»

Áo Nghĩa thư (Upanishads) viết:

«Dung quang ngài khó mà cầu,

Mắt trần sau trước thấy sao được Ngài.

Biết Ngài trong dạ ấy ai,

Tâm thần biết thế muôn đời trường sinh.» [5]

Ở Việt Nam, theo chỗ tìm hiểu của tôi, mới thấy có một mình cụ Nguyễn Đình Chiểu là người đã trực giác được Trời trong ta. Cụ viết:

«Có Trời thầm dụ trong lòng,

Tuy ngồi một chỗ suốt thông trăm đời.» [6]

Huỳnh Đình kinh cho rằng nghe thấy được tiếng của thần Huỳnh Đình rất khó. Tôi thấy rằng nghe được tiếng của thần trời đất cũng dễ: Cứ việc lắng nghe Tiếng Lương Tâm, vì đó chính là tiếng nói thầm lặng của Thượng Đế. Cũng trong quyển Thông điệp tình yêu nhân hậu gởi các hồn nhỏ nói trên, nơi tr. 254, Chúa Giêsu cũng đã tâm sự: «Con hãy cứ làm theo lương tâm con, thì con luôn luôn có lý.»

[1] Tiên học diệu tuyển 仙 學 妙 選, tr. 205. Thuần Dương Lữ tổ trước thuật tiết yếu 純 陽 呂 祖 著 述 節 要.

[2] Nơi đây tác giả Huỳnh Đình kinh xác nhận nghe thấy tiếng của Thượng thần dạy bảo.

[3] Trung Dung, chương 1: Thị cố quân tử giới thận hồ kỳ sở bất đổ, khủng cụ hồ kỳ sở bất văn. Mạc hiện hồ ẩn, mạc hiển hồ vi. Cố quân tử thận kỳ độc dã. 是 故 君 子 戒 慎 乎 其 所 不 睹, 恐 懼 乎 其 所 不 聞. 莫 現 乎 隱, 莫 顯 乎 微. 故 君 子 慎 其 獨 也.

[4] Nhật ký Margarita, Saigon 1973, tr. 177.

[5] Svetasvatra Upanishads. 4, 19-20.

[6] Ngư tiều vấn đáp y thuật, tr. 372.